مطالب و سوالات علوم چهارم

 بخش اول - ساختمان بدن موجودات زنده

موجودات زنده با موجودات غیر زنده متفاوتند. آجر، صندلی و کتاب جزء موجودات غیر زنده و پروانه، درخت و گنجشک جزء موجودات زنده هستند. رشد، حرکت و تولید مثل از مهم ترین تفاوت های موجودات زنده و غیر زنده می باشد. 

سلول چیست؟ 

بدن ما و همه موجودات زنده از واحدهای بسیار کوچکی به نام سلول ساخته شده است. سلول واحد ساختمانی بدن است.
ساختمان سلول: برای دیدن سلول به دلیل کوچک بودن آن، باید از وسیله ای به نام میکروسکوپ استفاده کنیم. با میکورسکوپ می توان همه چیز را بیشتر از 1000 برابر بزرگ کرد.
هر سلول 3 بخش دارد:
1- پوسته
2- سیتوپلاسم
3- هسته
پوسته مانند پوششی در اطراف سلول کشیده شده است. سیتوپلاسم، مایع غلیظی است که تمام سلول را پر می کند. یک هسته کوچک نیز در داخل سیتوپلاسم است. شکل و اندازه سلول ها با هم متفاوت است.
در ساختمان برگ سه نوع سلول مشاهده می کنیم که هر یک کار معینی انجام می دهند. سلول ها از غذایی که وارد آنها می شود استفاده می کنند و در صورت آسیب دیدن آنها تقسیم می شوند و سلول جدیدی را به وجود می آورند و اینک ار تا پایان عمر ادامه دارد.
سلول ها کار های مختلفی انجام می دهند. مثلاً سلول عصب (انتقال پیام) سلول استخوان (استحکام) سلول ماهیچه(حرکت) و سلول روده (جذب) غذا را به عهده دارند.
شباهت های سلول ها:
1- همه سلول ها سه بخش اصلی (پوسته،هسته، سیتوپلاسم) دارند.
2- همه سلول ها رشد می کنند.
3- همه سلول ها تقسیم می شوند.
در برگ دونوع سلول وجود دارد:
1- روی برگ از سلول های نازک و پهن تشکیل شده
2- در درون برگ سلول های مستطیلی که سبزینه دارند وجود دارد.

  پرسش های بخش 1 
1- کدامیک از موارد زیر در بدن تمام موجودات زنده وجود دارد؟ 

استخوان
ماهیچه
سلول
پوست
2- رشد بدن انسان به سبب چیست؟ 

ورزش کردن
استراحت کردن
تقسیم سلول ها
کش آمدن سلول ها
  3- پوششی که در اطراف سلول ها وجود دارد چه نامیده می شود؟ 

استخوان
پوسته
سیتوپلاسم
هسته

  4- ساختمان بدن کدام موجود زیر از تعداد سلول بیشتری تشکیل شده است؟ 

شتر
پلنگ
خروس
مورچه 
  5- مایع غلیظی که سلول را فرا گرفته است چه نام دارد؟ 

پوسته
سیتوپلاسم
ماده سلولی
هسته
  6- هسته ی کدامیک از سلول های زیر نسبت به سلول های دیگر کوچک تر است؟ 

سلول استخوان
سلول عصب
سلول ماهیچه
سلول روده
  سوالات تشریحی
1- مراحل رشد و تقسیم سلول در شکل زیر به هم ریخته است، با زدن شماره آنها را مرتب کنید. 

  2- چه تفاوت ها و چه شباهت هایی در بین سلول های مختلف بدن انسان دیده می شود؟ 

همه سلو ل ها از نظر رشد، تقسیم سلول و احتیاج به غذا شبیه هم هستند. ولی تفاوت آنها در شکل، اندازه و نوع کاری است که انجام می دهند.
  3- چهار نمونه از سلول های بدن را نام ببرید و وظیفه هر یک را بنویسید؟ 

سلول عصب (انتقال پیام) - سلول روده (جذب غذا) - سلول ماهیچه (حرکت) - سلول شش (جذب اکسیژن)
 4- سلول گیاهی با سلول جانوری چه تفاوتی دارد؟ 

سلول گیاهی دو پوسته دارد به همین دلیل محکم تر از سلول های جانوری است.

  5- سلول ها چگونه زیاد می شوند؟ 

تقسیم سلولی

  6- سلول از چه قسمت هایی تشکیل یافته است؟ 

پوسته،سیتوپلاسم، هسته

  7- کدام عمل در مورد بیشتر سلول ها تا آخر عمر صورت می گیرد؟ 

بخش 3 - گیاهان، موجودات پر ارزش 

گیاهان موجودات پر ارزشی هستند که هم غذای خودشان را می سازند و هم منبع اصلی غذای جانوران و انسان می باشند. آدمیان نخستین، ریشه، برگ، میوه و دانه های خوراکی را جمع می کردند و می خورند. بعدها انسان می اندیشید که می تواند گیاهان مفید را پرورش دهد. پس کار کشاوری یعنی پرورش دادن گیاهان مفید.
شخم زدن:
کشاورزان از هزاران سال پیش تاکنون زمین را برای کاشتن، شخم می زنند. در ابتدا این کار با دست انجام می شد. بعدها از گاو و اسب استفاده شد. امروزه تراکتور جای جانوران را گرفته است.
آب دادن:
به جهت وجود آب کم در ایران، کشاورزان برای صرفه جویی در مصرف آب، گیاهانی را می کارند که با کمک آب باران و برف رشد کرده و محصول دهند و نیاز به آبیاری نداشته باشند. به این گونه کشاورزی دیم کاری می گویند؛ مانند کشت گندم.
از بین بردن علف های هرز:
علف های اضافی که در لابه لای گیاهان کاشته شده می روید. علف های هرز گفته می شود. از بین بردن این علف ها کار زیادی می طلبد.
مبارزه با آفت ها:
بعضی از حشرات که گیاه خوار هستند دسته جمعی به مزرعه ها حمله می کنند و قسمتی از محصول را می خورند. برای دفع حشرات مزاحم یا آفت ها، مواد حشره کش ساخته شده است. به دلیل اینکه مواد سمی هستند. دانشمندان از جانورانی مانند عنکبوت یا سوسک بهره می گیرند.

  محصولات گوناگون: 

بعضی از محصولات مانند گندم در بیشتر استان ها به عمل می آید. اما بعضی محصولات دیگر مانند خرما، برنج و انگور در بعضی مناطق رشد می کنند. مثلاً برنج در جایی به دست می آید که آب فراوان داشته باشد و خرما در آب و هوای گرم به دست می آید.
نوشیدنی ها:
بعضی از گیاهان به صورت دم کرده و نوشیدنی مصرف می شوند مانند چای، و قهوه؛ و بعضی از محصولات دیگر را برای خوش طعم کردن غذا استفاده می کنیم مانند انواع ادویه ها که بیشتر در کشورهای گرم و مرطوب به دست می آید.
داروها:
مردم از زمان های دور، بعضی گیاهان را به دلیل اثرات داروئی آنها مصرف می کردند. مانند خاکشیر یا دانه به. امروزه هم از گیاهان دارویی استفاده های بسیاری می شود. 
رنگ ها:
گیاهان در صنایع رنگرزی هم استفاده می شوند. رنگرزی در استان هایی که قالیبافی دارند رواج دارد که برای رنگ کردن پارچه یا پشم به کار می رود.
از چوب برای تهیه میز، تخته، پنجره و سایر وسایل استفاده می کنند.
  پرسش های بخش 3
1- کار مبارزه با آفت ها، همیشه و در همه دوران زندگی آنها مؤثر است. 

درست
نادرست

  2- بیشتر کشاورزان برای شخم زدن زمین های پهناور از تراکتور استفاده می کنند. 

درست
نادرست

  3- کار کشاورزی یعنی پرورش دادن گیاهان مفید 

درست
نادرست
  4- پرندگان کوچک در خوردن حشرات مزاحم و آفت ها مؤثر هستند. 

درست
نادرست
  پررسش های تشریحی:
1-وقتی می خواهیم زمین را برای کاشتن آماده کنیم ابتدا چه عملی را انجام می دهیم؟ 

ابتدا زمین را شخم می زنیم. 
  2- برای کاشت یک گیاه باید چه کاری انجام داد؟ 

ابتدا باید زمین را برای کشت آماده کرد و شخم زد. بعد دانه ها را پاشید و سپس زمین را آبیاری کرد. مرحله بعدی در آوردن گیاهان هرز از داخل زمین است تا زمانی که به رشد کامل خود برسد.

  3- اصلی ترین غذای انسان را چه گیاهانی تشکیل می دهند؟ 

گندم، برنج، سیب زمینی
  4- یاد گرفتن کشاورزی چه اثری در زندگی انسان داشت؟ 

توانست محصول بیشتری تولید کند و برای زمستان خود غذا ذخیره کند. دیگر مجبور نبود تمام قسمت های گیاه را بخورد. بلکه از هر گیاهی قسمت های مفید را می خورد.
  5- آیا استفاده زیاد از تراکتور برای زمین های کشاورزی پهناور مضر است؟ 

بله. چون تراکتور عمیقاً جای خاک را عوض می کند و خاک های سطح رویی که مواد غذایی بیشتری دارند به سطح زیرین انتقال پیدا می کنند. استفاده زیاد از تراکتور برای زمین مفید نیست.

  6- کدام محصول را حتماً باید با کشت آبی زیاد نمود؟ 

برنج
  7- چه محصولاتی در ناحیه کوهستانی بیشتر رشد می کنند؟ 

گردو، بادام، درختان میوه

  8- ادویه در چه نوع آب و هوایی به دست می آید؟ 

گرم و مرطوب
  9- چه گیاهانی را می شناسید که مصرف دارویی و رنگرزی دارند؟ 

دارویی: اوکالیپتوس، گل ختمی، گل بنفشه، نعناع
رنگرزی: حنا، گردو، انار، پوست پیاز، روناس

بخش 4 - جانوران بی مهره 

دانستید که جانوران را به دو دسته مهره داران و بی مهرگان تقسیم می کنیم.
جانوران مهره دار:
مانند ماهی ها، دوزیستان، پرندگان و غیره که بدنشان دارای اسکلت از جنس استخوان است.
جانوران بی مهره:
جانورانی هستند که در بدنشان اسکلت استخوانی وجود ندارد. بی مهرگان دسته بزرگی از جانوران را تشکیل می دهند مانند مرجان ها، نرم تنان، خارتنان و حشرات و … 
کرم ها و بند پایان:
گروه کرم ها و بندپایان گروه بسیار بزرگی از بی مهرگان هستند که دانشمندان آنها را به طبقات کوچک تر تقسیم کرده اند. کرم ها از لحاظ شکل به سه گروه تقسیم می شوند:
1- کرم های پهن
2- کرم های لوله ای
3- کرم های حلقوی
کرم های پهن :
مانند کرم کدو، بدنشان از قطعه های پهن تشکیل شده است. یک نوع از کرم کدو در روده انسان زندگی می کند و به این موجود که غذای مورد نیاز خود را از بدن موجود زنده دیگر می گیرد، انگل می گوئیم.
کرم های لوله ای :
مانند آسکاریس بدن باریکی دارند. کرم آسکاریس در داخل روده انسان زندگی می کند و در همانجا تخم ریزی می کند. تخم ها همراه مدفوع از روده خارج شده و محیط را آلوده می کنند. تخم آسکاریش از راه سبزیجات نشسته و آب آشامیدنی آلوده به بدن منتقل می شوند.
یکی دیگر از کرم های لوله ای انگل کرمک است. کرمک در انتهای لوله گوارش کودکان رشد می کند و باعث خارش شدید می شود.
کرم های حلقوی :
بدن این کرم ها از حلقه های زیادی درست شده است. مانند کرم خاکی. این کرم برای یافتن غذا در خاک حرکت می کند و برای باغچه و زمین کشاورزی مفید است زیرا خاک را جابه جا می کند و هوا را به ذرات خاک می رساند.
بندپایان:
بندپایان شامل حشرات، عنکبوت ها، خرچن گها و هزارپاها می باشند. نمونه هایی از بندپایان در جنگل، دریا و حتی خانه ها یافت می شود مانند مورچه، پروانه، خرچنگ، هزارپا و … بندپایان فراوان ترین گونه جانوران بی مهره هستند.
حشرات 6 پا دارند. عنکبوت ها 8 پا دارند. بعضی سمی و بعضی غیر سمی اند. خرچنگ ها در آب زندگی می کنند پوشش خارجی بدن آنها سفت است. بعضی خرچنگ ها خوراکی هستند. هزارپاها بعضی علف خوار و بعضی گوشتخوارند. هزارپای گوشتخوار، سمی است.

پرسش های بخش 4 

جالی خالی را با کلمات مناسب پر کنید:
1- به جانورانی که در بدن آنها اسکلت استخوان وجود نداشته باشد بی مهره می گویند.
2- به موجود زنده ای که غذای خود را از بدن موجود زنده دیگر می گیرد انگل می گویند. 
3- نرم تنان در گروه جانوران بی مهره قرار دارند.
4- هشت پا یک جانور بی مهره دریایی است که به گروه بزرگ تر بی مهرگان تعلق دارد و به گروه کوچک تر نرم تنان.
5- عروس دریایی بی مهره ای از جنس مرجان ها است.
6- حشرات بدنشان از 3 قسمت سر و سینه و شکم تشکیل شده، 2 شاخک و 6 پا دارند.
7- کرم کدو از نوع کرم های پهن و کرم خاکی از نوع کرم های حلقوی است.
  پرسش های تشریحی:
1- چه تفاوت مهمی در میان جانواران مهره دار و بی مهره وجود دارد؟ 

جانوران مهره دار دارای اسکلتی از جنس استخوان هستند و جانوران بی مهره در بدن خود فاقد این اسکلت استخوانی می باشند.
  2- بدن بی مهرگان ساده تر است یا مهره داران؟ 

بی مهرگان
  3- انواع گروه های بی مهرگان را نام ببرید؟ 

اسنفج ها، مرجان ها، نرم تنان، خارتنان، کرم ها، بندپایان
  4- مرجان ها چه شباهت هایی با اسفنج ها دارند؟ 

هردو گروه در کف دریاها زندگی می کنند و بعضی از گونه های هر یک حرکت دارند.
  5- تخم کرم کدو چگونه از گاو به انسان منتقل می شود؟ 

مدفوع آلوده انسان علف هایی را که گاو می خورد آلوده می کند و تخم کرم در بدن حیوان به نوزاد تبدیل می شود و زنده می ماند و با خوردن چنین گوشتی نوزاد کرم کدو به انسان و روده او منتقل شده تبدیل به کردم کدو می شود.
  6- کرم آسکاریس چه می خورد؟ 

غذای گوارش یافته را می خورد.
  7- فرق پوشش بدن حلزون با بدن صدف چیست؟ 

پوشش بدن حلزون حفره ای است و پوشش بدن صدف دوکفه ای است.
  8- حشرات چه خصوصیات مشترکی دارند؟ 

همگی 6 پا و 2 شاخک دارند و بدنشان از سه قسمت تشکیل شده است.
  9- کدام گروه از بی مهرگان به هیچ گروه دیگری شبیه نیستند؟ 

خارتنان
  10- چند نوع از خارتنان را نام ببرید؟ 

توتیا و ستاره دریایی
  11- اگر قبل از مصرف سبزی آن را ضد عفونی نکنیم، کدام بیماری انگلی در انتظار ماست؟ 

به انگل آسکاریس مبتلا می شویم.
  12- یک نوع خرچنگ خوراکی را نام ببرید؟ 

میگو

بخش 5 - مخلوط ها 

مخلوط چگونه تشکیل می شود؟
وقتی دو یا چند ماده مختلف با یکدیگر به ترتیبی بیامیزند که ما بتوانیم آنها را از هم جدا کنیم و هر ماده ای خاصیت خود را حفظ کند، مخلوط تشکیل شده است.
در مخلوط ممکن است مواد مخلوط شونده همگی جامد، مایع و یا گاز باشند، یا یکی از مواد جامد و دیگری مایع باشد مثل نمک و آب که مخلوط آب نمک درست می کنند.
هوای اطراف ما که گازی شکل است مخلوطی از گازهای مختلف است. بسیاری از خوراکی ها نیز به صورت مخلوط مصرف می شوند.
در یک مخلوط، هر ماده تمام خاصیت های خود را حفظ می کند.
مخلوط های یکنواخت (محلول): 
وقتی یک حبه قند را در آب می اندازید، ذره های قند از هم جدا می شوند و در بین ذره های آب قرار می گیرند و مخلوط یکنواخت درست می کنند. در نتیجه قند در آب حل می شود. به این نوع مخلوط، محلول می گوئیم.
ماده حل شونده و ماده حلال:
اگر یک قاشق شکر را در آب بریزید و هم بزنید، شکر در آب حل می شود. در این محلول به شکر ماده حل شونده و به آب ماده حل کننده یا حلال می گویند. محلول شکر در آب یک محلول جامد در مایع و محلول الکل در آب محلول مایع در مایع است.
در محلول ها، ماده حل شده، خود به خود از حلال جدا نمی شود.

پرسش های بخش 5 

1- کدامیک از مخلوط های زیر محلول است؟
روغن در آب
نفت و آب
نمک و آب
نشاسته و آب
2- کدامیک از مخلوط های زیر محلول مایع در مایع است؟
آب و روغن زیتون
آب و آبلیمو
آب و نشاسته
آب و اکسیژن
3- آب داغ چه نوع محلولی است؟
جامد در مایع
مایع در مایع
جامد در جامد
گاز در مایع
4- بهترین راهی که می توانیم بفهمیم یک مخلوط، محلول است یا نه چیست؟
جوشانیدن
از صافی رد کردن
بی حرکت در جایی قرار دادن
باهم زدن
5- در لیوان شیر یک حبه قند انداختیم و هم زدیم در این محلول به شیر چه می گویند؟
حلال
حل شونده
مخلوط
محلول
  پرسش های تشریحی:
1- مخلوط چیست؟ 

وقتی دو یا چند ماده با هم بیامیزند و ما بتوانیم به راحتی آنها را جدا کنیم آن مواد با هم مخلوط شده اند، در مخلوط، مواد خواص خود را از دست نمی دهند.
  2- آیا می توانیم روغن مایع و آبلیمو را مایع در مایع بدانیم؟ چرا؟ 

خیر، زیرا این دو مایع در یکدیگر حل نمی شوند و مایع در مایع یک نوع محلول است.
  3- به ماده ای که مواد دیگر را در خود حل می کند چه می گویند؟ 

حلال
  4- چگونه می فهمیم دو ماده مایع که با هم آمیخته شده اند مخلوط هستند یا محلول؟ 

در صورتی که دو مایع به طور یکنواخت دیده شوند و پس از مدتی که ساکن می مانند از هم جدا نشوند، محلول هستند و اگر یک مایع در مایع دیگر به صورت معلق دیده شود، مخلوط است که پس از ساکن ماندن به تدریج از هم جدا می شوند.
  5- مخلوطی نام ببرید که از دو ماده جامد تشکیل شده باشد؟ 

شکر و عدس، نخود و لوبیا
  6- مخلوطی از یک ماده جامد و یک مایع نام ببرید که محلول نباشد؟ 

شن و آب
  7- هوا یک مخلوط است یا ترکیب؟ 

مخلوط است.
  8- در یک محلول آب شیرین آیا مزه سطح مایع با ته مایع با هم فرق دارد؟چرا؟ 

نه، زیرا ذره های قند به آرامی از هم جدا شده و در بین ذره های آب قرار گرفته و مخلوط یکنواختی به دست آمده یعنی قند در آب حل شده.
  9- در محلول مواد چگونه پراکنده می شوند؟ 

به طور یکنواخت پراکنده می شوند.
  10- آیا در محلول همه موادی که وجود دارند دیده می شوند؟ 

خیر، ماده حل شونده دیده نمی شود.
  11- چرا در هوا هیچ یک از مواد تشکیل دهنده را نمی بینیم؟ 

زیرا همگی گاز هستند.

بخش 6 - نور و بازتابش 

نور انرژی است که به کمک آن می توانیم اجسام را ببینیم. به موادی که از خود نور تولید می کنند چشمه نور می گوئیم. نور از همه اجسام عبور نمی کند. اما اجسامی مانند شیشه، آب و هوا نور را از خود عبور می دهند که به آنها شفاف می گوئیم.
اما اجسامی که نور را از خود عبور نمی دهند، مانند چوب و سنگ اجسام کدر نامیده می شوند. هرچه سطح یک جسم هم صاف تر باشد، باز تابش نور آن هم بیشتر است.
تصویر هر جسم در آینه تخت اندازه همان جسم است. اگر نور به آینه برخورد کند، باز می گردد که به این پدیده بازتابش نور می گوئیم. هر چه زاویه بین دو آینه تخت کمتر شود، تعداد تصاویر بیشتر است. نور در هنگام برخورد به آینه صاف، بازتاب منظم دارد و در صورت برخورد به سطح ناصاف مثل مقوی، بازتابی نامنظم دارد. وقتی نور به جسمی بر می خورد، قسمتی از آن باز می گردد و به چشم ما بر می گردد و همین نور بازتاب شده باعث دیدن آن جسم توسط ما می شود.
جسمی که به رنگ سیاه باشد، نور را تقریباً بازتاب نمی دهد. با آینه می توانیم تصویر چیزهایی را که به طور مستقیم نمی توانیم ببینیم را مشاهده کنیم. مانند راننده اتومبیل که به کمک آیند پشت خود را می بیند.
آینه ها بر سه نوع هستند :
1- آینه تخت
2- آینه فرو رفته
3- آینه بر آمده
در آینه فرو رفته تصویر بزرگ تر از جسم و در آینه برآمده تصویر کوچک تر از جسم منعکس می شود.
در زیردریائی ها برای دیدان اجسام در سطح آب از چشم زیردریایی استفاده می کنند، که پریسکوپ نام دارد.
کوره آفتابی هم وسیله ای است که از یک آینه فرو رفته بسیار بزرگ تشکیل شده است و برای استفاده از انرژی گرمایی خورشید به کار می رود. تصویر ما در درون یک قاشق به صورت وارونه و کوچک تر از خودمان می افتد و تصویر ما در پشت قاشق مستقیم و بزرگ تر به نظر می رسد. 

  پرسش های بخش 6
1- در کدامیک از مکان های زیر آینه بر آمده استفاده می کنند؟ 

خیاطی
آرایشگاه ها
سرپیچ های جاده ها
کوره آفتابی

  2 - کدامیک از موارد زیر در بازتابش نور مؤثر نیست؟ 

صافی اجسام
زبری اجسام
کلفتی اجسام
رنگ اجسام
  3 - در کدامیک از مواد زیر نور عبور نمی کند؟ 

هوا
آب
آینه
شیشه

  4 - در پریسکوپ از چه آینه ای استفاده می شود؟ 

تخت
فرورفته
برآمده
کروی
  5- هر قدر زاویه بین دو آینه را بازتر کنیم تعداد تصویرها ….... می شود. 

بیشتر
کمتر
تفاوتی ندارد
بزرگ تر
  6 - کوره آفتابی به چه منظور ساخته می شود؟ 

برای گرم کردم محیط
برای تفریح و سرگرمی
برای بهتر دیدن خورشید
برای استفاده از انرژی گرمایی خورشید

  پرسش های تشریحی:
1- نور چیست؟ و چه خواصی دارد؟ 

یک نوع انرژی است که حرکت می کند و موجب دیدن اجسام می شود.
  2- بازتابش نور چیست؟ 

وقتی نور به جسمی برخورد می کند و برگشت پیدا می کند، به این پدیده بازتابش نور می گوئیم.
  3- چه اجسامی پس از بازتابش نور، تصویر تولید می کنند؟ 

اجسامی که سطح آنها صاف است مثل آینه و فلزات براق. در آب و شیشه هم تصویر ایجاد می شود.
  4- جسمی در فاصله 20 سانتی متری آینه قرار دارد. فاصله جسم تا تصویر چقدر است؟ 

فاصله جسم تا تصویر دو برابر فاصله جسم تا آینه است یعنی 40 سانتی متر.
  5- وقتی آینه به صورت فرو رفته باشد، چه تغییری می کند؟ و برای چه کارهایی از آینه فرو رفته استفاده می شود؟ 

تصویر بزرگ تر می شود. وقتی بخواهند تصویر را بزرگ تر نشان دهند مثل عمل جراحی

  7- برای افزایش نور و گرما از چه نوع آینه ای استفاده می کنیم؟ 

آینه فرو رفته
  8- برای آنکه جسمی دیده شود چه شرایطی لازم است؟ 

باید نور به طور کامل بازتاب نماید

  9- در گذشته انسان ها چگونه تصویر خود را می دیدند؟ 

در سنگ های صاف و صیقلی

بخش 7 - الکتریسیته 

انرژی الکتریسیته، انرژی است که برای نور، حرکت، گرما و روشنایی ایجاد می کند. از انرژی الکتریسیته در وسایلی مانند پنکه، شوفاژ، اطو، سماور برقی، لامپ، پلوپز و چرخ گوشت استفاده می کنیم. ما حتی از الکتریسیته صدا نیز تولید می کنیم. وقتی شما زنگ در را به صدا در می آورید، در اثر حرکت سریع و پیوسته الکتریسیته، این انررژی به صدا تبدیل شده است.
مدار الکتریکی چیست؟ 
وقتی لامپ خانه را روشن می کنید با استفاده از کلید برق، الکتریسیته را به داخل لامپ می فرستید و روشنایی ایجاد می شود و یا قسمتی سیم و لامپ را به باتری متصل می کنیم، الکتریسیته از باتری به وسیله سیم جاری می شود و پس از روشن کردن لامپ از سیم دیگری به باتری باز می گردد و این خود یک مدار الکتریکی است.
رسانا و نارسانا: 
چیزهایی مثل میخ آهنی و سیم مسی که الکتریسیته از آنها می گذرد رسانا نام دارند. به چیزهایی مثل چوب، پلاستیک و شیشه که الکتریسیته از آنها نمی گذرد نارسانا نام دارد. 
مدار متوالی و مدار موازی: 
وقتی مدار بسته شود، الکتریسیته جاری می شود. در این صورت وقتی می خواهیم دو لامپ را به یک باتری وصل کنیم و دو لامپ هم به یکدیگر وصل شوند، در این صورت می گوئیم لامپ ها به صورت متوالی بسته شده اند. در بستن متوالی جریان، برق ابتدا از یک لامپ عبور می کند و سپس به لامپ دیگر می رود.
اگر بخواهیم قطب مثبت و منفی را به هر دولامپ وصل کنیم هر لامپ جداگانه به دو سر باتری وصل می شود. در این صورت لامپ ها به صورت موازی بسته شده اند. به این ترتیب جریان برق همزمان به هر دو لامپ وارد می شود و نور ضعیف تر به چشم می رسد.
به هم بستن باتری ها:
می توانیم با استفاده از دو یا چند باتری مدار الکتریکی تشکیل دهیم. در این صورت چون مقدار الکتریسیته بیشتری جاری می شود، نوری که لامپ ایجاد می گردد بیشتر می شود. 

  پرسش های بخش 7
1- کدامیک از وسایل زیر رسانا است؟ 

چوب
فرش
پتو
آهن

  2- کدامیک از اجسام زیر نارسانا است؟ 

بدن انسان
آهن
چوب خیس
پلاستیک
  3- اگر در منزل شما لامپ آشپزخانه بسوزد، بقیه لامپ ها: 

خاموش می شوند
روشن می مانند
می سوزند
پر نورتر می شوند
  4- در کدامیک از وسایل زیر از انرژی الکتریسیته برای تولید گرما استفاده می شود؟ 

جارو برقی
ریش تراش
تلویزیون
پلوپز
  5- در کدامیک از وسایل زیر الکتریسیته به حرکت تبدیل می شود؟ 

همزن برقی
چراغ مطالعه
اتو
سماور برقی
  پرسش های تشریحی:
1- الکتریسیته چگونه جریان می یابد؟ 

وقتی مدار بسته باشد
  2- به چه اجسامی رسانا می گوئیم؟ 

اجسامی که جریان الکتریسیته از این اجسام عبور کند مانند سیم مسی و آب.
  3- چه موادی نارسانا هستند؟ 

به اجسامی که جریان الکتریسیته از آنها عبور نکند، مواد نارسانا گفته می شود مانند چوب.
  4- مدار چگونه تشکیل می شود؟مدار به چند طریق بسته می شود نام ببرید؟ 

وقتی الکتریسیته جریان پیدا کند. در صورتی که مدار ساده نباشد به دو طریق موازی و متوالی بسته می شود.
  6- در چه صورت، مدار در لامپ نور بیشتری تولید می کند؟ 

وقتی مدار به صورت متوالی بسته می شود نور اولین لامپ بیشتر و دومی کمتر می شود. در موازی نور هردو لامپ یکسان و کمتر می شود.
  7- آیا برای سیم کشی منزل می توان از مدار متوالی استفاده کرد؟ چرا؟ 

خیر چون در این صورت با سوختن یا قطع کردن جریان در یک وسیله الکتریکی، سایر وسایل الکتریکی نیز خاموش می شوند.
  8- فرق مدار بسته و باز چیست؟ 

در مدار بسته الکتریسیته جاری می شود و در مدار باز الکتریسیته قطع می شود.
  9- کلید چه اثری در تشکیل مدار دارد؟ 

کلید مدار را قطع و وصل می کند.
  10- در اسباب بازی ها و رادیو ها، باتری ها را چگونه قرار داده اند؟ 

قطب منفی به مثبت و قطب مثبت به منفی

بخش 8 - آهن ربا 

آهن ربا قطعه ای است که ذرات آهن و فولاد را به خود جذب می کند. به آهنربا مغناطیس هم می گوئیم. می توان گفت هر جسمی که خاصیت آهن ربایی داشته باشد دارای خاصیت مغناطیسی است.
کره زمین نیز دارای دو قطب اصلی شمال و جنوب است که برای تشخیص این قطب ها قطب نما ساخته شده و جهت یابی می کنند.
هر آهن ربا دو سر دارد که به هر یک از سرهای آن قطب گفته می شود. قطبی از آهن ربا که به سمت شمال قرار می گیرد قطب شمال نامیده می شود که با علامت N نمایش داده می شود. قطب دیگر آهن ربا که به سمت جنوب قرار می گیرد، قطب جنوب نامیده می شود که باعلامت S مشخص می شود.
کره زمین در اطراف خود میدان مغناطیسی وسیعی تولید می کند و عقربه قطب نما که خود خاصیت آهنربایی دارد، در میدان مغناطیسی زمین خود به خود در جهت شمال و جنوب کره زمین می ایستد.
هرگاه قطعه ای آهن را از یک جهت به آهنربایی بکشیم، قطعه آهنی نیز آهن ربا می شود.
وقتی ذرات ریز آهن یا سنجاق های ریز جذب آهن ربا می شوند مشاهده می کنیم که دو سر آهن ربا مقدار بیشتری آهن یا سنجاق به خود جذب نموده اند.
اگر دو آهن ربا را به هم از طرف قطب های هم نام آنها (مثلاً قطب S) به هم نزدیک کنیم به یکدیگر جذب نمی شوند و بر عکس اگر از طرف دو قطب غیر همنام (مثلاً S و N) به هم نزدیک شوند، همدیگر را جذب خواهند کرد. 
آهن ربای الکتریکی: 
قطعه سیم روکش دار را دور یک میخ ببندید و دو سر سیم را به دو سر یک باتری وصل کنید. حالا اگر میخ های کوچک یا براده های آهن را به میخ نزدیک کنیم جذب میخ می شوند. به این میخ که خاصیت آهن ربایی پیدا کرده آهن ربای الکتریکی می گوئیم.
هرچقدر مقدار سیم ها بیشتر باشد، آهن ربای قوی تری درست می شود و در صورت قطع جریان برق میخ. خاصیت آهن ربایی را از دست می دهد. با کمک آهن ربای الکتریکی می توان قطعات بزرگ آهنی را جابه جا کرد مانند جرثقیل. 

  پرسش های فصل 8 

جای خالی را با کلمات مناسب پر کنید.
1- هر آهن ربا 2 قطب دارد.
2- قطب شمال آهن ربا را با علامت N نشان می دهند.
3- در آهن ربا قطب های همنام یکدیگر را جذب نمی کنند.
4- قطب شمال آهن ربا، قطب جنوب آهن ربای دیگر را جذب می کند.
5- اگر سرهای دو آهن ربا قطب N و S باشند، در صورت نزدیک شدن به هم، یکدیگر را جذب می کنند.
6- عقربه قطب نما خود یک آهن رباست.
7- به کمک سیم، باتری و میخ می توان آهن ربای الکتریکی ساخت.
  پرسش های تشریحی:
1- با در نظر گرفتن شمال و جنوب کره زمین عقربه قطب نما چگونه قرار می گیرد؟ 

  2- دو قطب آهن ربا همیشه رو به کدام سمت می ایستد؟ چرا؟ 

رو به شمال و جنوب کره زمین، چون در میدان مغناطیسی کره زمین تحت خاصیت آهن ربایی زمین قرار می گیرند.
  3- وقتی دو قطب غیر همنام را به هم نزدیک می کنیم چه اتفاقی می افتد؟ 

همدیگر را جذب می کنند.
  4- چه قسمت هایی از آهن ربا، آهن بیشتری را به خود جذب می کند؟ 

دو سر آهن ربا
  5- چگونه می توان آهن ربای الکتریکی قوی تری ساخت؟ 

با افزایش سیم پیچ ها
  6- چند وسیله نام ببرید که در آنها آهن ربای الکتریکی به کار رفته باشد؟ 

جرثقیل، زنگ اخبار خانه ها و …
  7- از قطب نما برای انجام چه کاری استفاده می شود؟ 

برای تشخیص قبله و تعیین جهت های اصلی شمال و جنوب
  8- جرثقیل الکتریکی چگونه کار می کند؟ 

وقتی اهرم جرثقیل خاصیت آهن ربایی پیدا می کند، قطعات بزرگ آهنی را جابه جا می کند.
  9- چگونه به کمک یک آهن ربا که قطب هایش معلوم است قطب های آهن ربای دیگر را می شناسیم؟ 

آهن ربا را به آهن ریایی که قطب هایش معلوم است نزدیک می کنیم اگر جذب هم شوند قطب ها با قطب آهن ربای معلوم غیرهمنام است.

بخش 9 - سنگ ها 

سنگ ها ازجمله موادی هستند که در همه جای کره زمین وجود دارند. روی زمین، در رودخانه ها، کوه ها و کف دریاها و داخل زمین هم سنگ وجود دارد. سنگ ها انواع متفاوتی دارند. بعضی زبر و بعضی دیگر صاف هستند. بعضی درشت و برخی کوچک. بعضی از سنگ ها به علت استحکام فراوان، سال ها به شکل بناهای تاریخی باقی می مانند.
سنگ های رسوبی:
بعضی از سنگ ها بر اثر ته نشین شدن مواد داخل آب به وجود می آیند. رودها مقدار زیادی مواد را با خود به دریاها و دریاچه ها می برند. این مواد به دلیل سنگینی به ته دریا می روند. روی هم قرار می گیرند و پس از سفت شدن سنگ هایی را به وجود می آورند که به آنها سنگ های رسوبی گفته می شود. سنگ های رسوبی لایه لایه اند که رنگ یا جنس هر لایه با لایه دیگر متفاوت است. سنگ های رسوبی در کوه های البرز و زاگرس به فراوانی یافت می شوند. ریگ، شن و سنگ های آهکی نمونه هایی از سنگ های رسوبی هستند.
سنگ های آذرین:
گروه دیگری از سنگ ها بر اثر سرد شدن مواد بسیار داغ به وجود آمده اند که قبلاً در زمین بوده اند. دمای اعماق زمین زیاد است و بعضی سنگ ها را ذوب می کند. این سنگ ها در زیر یا سطح زمین دوباره سرد می شوند و سنگ هایی را به وجود می آورند که به آنها آذرین می گویند.
سنگ های کوه هایی مانند دماوند و الوند از نوع آذرین است. سنگ های آذرین از بلورهای ریز یا درشت تشکیل شده اند.
سنگ های دگرگون شده:
بعضی از سنگ های رسویی یا آذرین اگر مدت زیادی در اعماق زمین بمانند، باید فشار و گرمای زیادی را تحمل کنند. این سنگ ها مانند آجر پخته می شوند و شکل قبلی خود را از دست می دهند و به همین دلیل به آنها سنگ های دگرگون شده می گویند. (مانند سنگ مرمر)
سنگ ها از چه ساخته شده اند؟
همه سنگ ها از یک یا چند کانی به وجود آمده اند. کانی چیست؟ مغز مداد شما یک کانی است. گچی که با آن می نویسید، پنجره های فلزی و حتی نمکی که با غذا می خورید یک کانی است. بعضی کانی ها مانند نمک به همان شکل خود قابل استفاده اند. اما بعضی دیگر این گونه نیستند بلکه سنگ معدن بعضی کانی ها مانند فلزات را برای به دست آوردن مواد مورد نیاز کاملاً خرد و ذوب می کنند.
فایده سنگ ها و کانی ها:
سنگ ها و کانی ها در امر ساختمان سازی، صنعت، پزشکی و غیره به کار می روند. مصارف کانی ها باید با دقت و صرفه جویی فراوان صورت گیرد.

  پرسش های بخش 9
1- در سنگ های رسوبی جنس لایه ها همیشه یکسان نیست. 

درست
نادرست
  2- یک تکه سنگ گرانیت فقط از یک نوع ماده تشکیل شده است. 

درست
نادرست
  3- کانی های کشور ما تمام نمی شوند. 

درست
نادرست
  4- افزایش جمعیت، نیاز بشر را به کانی افزایش داده است. 

درست
نادرست
  5- برای به دست آوردن فلزات از کانی ها، آنها را به همان شکل استخراج شده استفاده می کنند. 

درست
نادرست
  سوالات تشریحی:
1- سنگ های رسوبی چگونه درست می شوند؟چرا سنگ های رسوبی کناره های صاف دارند؟ 

رسوبات رودخانه ها در دریاها ته نشین می شوند و به تدریج در زمان های زیاد سنگ های رسوبی را درست می کنند. بر اثر غلطیدن در آب و ساییده شدن کناره صاف پیدا می کنند.
  2- سنگ نمک چگونه تشکیل می شود؟ 

وقتی نمک در آب به اندازه ای حل شود که دیگر نتواند در آب حل شود، ته نشین شده و بلورهای سنگ نمک را درست می کند.
  3- سنگ ها از چه نظر با هم تفاوت دارند؟ 

نوع و جنس، شکل ظاهر، مدت زمان تشکیل آن، رنگ و استحکام
  4- همانطور که می دانید سنگ های کوه های البرز و زاگرس رسوبی هستند. آیا می توانیم بگوئیم زمانی این کوه ها زیر دریاها بوده اند؟ 

بله، چون بر اثر رسوبات مختلف در اثر سالیان طولانی به وجود آمده اند.
  5- چرا گاهی سنگ های آذرین بلورهای درشت دارند؟ 

اگر مواد مذاب در نزدیکی سطح زمین به تدریج سرد شوند بلورهای درشت پیدا می کنند.
  6- به چه دلیل گفته می شود سنگ ها تغییر می کند؟ 

زیرا سنگ های دگرگونی که منشأ رسوبی یا آذرین دارند، در اثر گرما و فشار زیاد تغییر یافته اند.
  7- در چه جاهایی از ساختمان سنگ مصرف می شود؟ 

نمای ساختمان، کف ساختمان
  8- کدام کانی ها به طور خاص در زمین یافت می شوند؟ چگونه می توان سنگ معدن را از کانی جدا نمود؟ 

گوگرد و نمک - سنگ معدن را حرارت می دهند و خرد می کنند. فلز به صورت مایع از سنگ جدا می شود.
  9- زغال سنگ چه نوع سنگی است؟ 

سنگ سوختی

بخش 10 - زمین و همسایه های آن 

زمین حرکت می کند:
شاید شما تصور کنید که خورشید هر روز در آسمان جابه جا می شود. اما چنین نیست. زمین به دور خورشید حرکت می کند و هر شبانه روز یک دور به دور خود می چرخد. زمین هم به دور خود می گردد هم به دور خورشید. زمین مانند توپ است و خورشید در هنگام روز یک طرف آن را روشن می کند و در هنگام شب نیز طرف تاریک آن است.
نزدیک ترین همسایه زمین:
در هنگام شب در آسمان چه می بینید؟ ماه و تعداد زیادی ستاره. ماه بیش از هر چیز دیگر به ما نزدیک است و به همین دلیل، بزرگ به نظر می رسد. ماه با دوربین های قوی و بزرگ به نام تلسکوپ مشاهده می شود. سطح ماه از سنگ و غبار نرم پوشیده شده و به دلیل نبودن آب و هوا، هیچ موجود زنده ای در آن وجود ندارد. در روی ماه کوه های بلند، دشت های وسیع و گودالهای دایره شکلی وجود دارد. ماه نور خود را از خورشید می گیرد و از خود نور ندارد و مانند آینه نور خورشید را به زمین منعکس می کند که به آن مهتاب می گویند.
سفر به منظومه شمسی:
خورشید و 9 سیاره ای که به دور آن در گردش هستند منظومه شمسی نامیده می شوند. شمس یعنی خورشید و منظومه یعنی سیاراتی که به نظم در آسمان به دور خورشید می گردند همه سیاره ها هم به دور خود می چرخند و هم به دور خورشید.
عطارد:
عطارد نزدیک ترین سیاره به خورشید است و سیاره کوچکی است که هر 88 روز یک بار به دور خورشید می گردد. به علت داغی عطارد، هیچ موجود زنده ای نمی تواند روی آن زندگی کند.
زهره:
زهره یا ناهید دومین سیاره منظومه شمسی است که صبح و عصر در نزدیکی محل طلوع و غروب خورشید دیده می شود و مانند زمین، کوه و دشت دارد و باز هم به دلیل نزدیکی به خورشید آب و موجود زنده ندارد.
زمین:
زمین سومین سیاره است که از دور به شکل کره سفید و زیبابی به نظر می رسد که قسمت های به رنگ آب، اقیانوس ها و قسمت های سفید رنگ ابرها هستند. زمین به دلیل داشتن شرایط جوی مناسب دارای گیاهان، انسان ها و موجودات زنده است.
مریخ:
پس از زمین، مریخ قرار دارد. مریخ خاک قرمز رنگی دارد. در مریخ آب هست؛ ولی آب ها یخ زده اند و هر دو سال یک بار به دور خورشید می گردد.
مشتری:
سیاره بعدی مشتری است که از جنس گاز است. مشتری بزرگ ترین سیاره منظومه شمسی است. این سیاره آنقدر بزرگ است که 1400 کره به اندازه زمین در آن جای می گیرد.
زحل:
زحل سیاره بسیار زیبایی است که در اطراف آن، حلقه های روشن زیادی وجود دارد. زحل هر 29 سال یک بار به دور خورشید باز می گردد.
اورانوس، نپتون و پلوتون:
این سه سیاره به دلیل دوری از خورشید بسیار سردند. پلوتو دورترین سیاره به خورشید است. 

  پرسش های بخش 10 

جای خالی را با کلمات مناسب پر کنید.
1- سیاره مشتری 1400 برابر سیاره زمین است.
2- سیاره زحل در هر 29 سال، یک بار به دور خورشید می گردد.
3- سیاره مریخ در هر 2 سال، یک بار به دور خورشید می گردد.
4- جنس سیاره زحل از گاز است.
5- داغ ترین سیاره منظومه شمسی، سیاره عطارد است.
6- همیشه طرفی از زمین که رو به خورشید است روز می باشد.
7- زمین در هر شبانه روز یک بار به دور خود می چرخد.
  سوالات تشریحی:
1- شب و روز چگونه پدید می آیند؟ 

از گردش زمین به دور خودش.
  2- نزدیک ترین همسایه کره زمین در فضا چیست؟ 

ماه
  3- تلسکوپ چیست؟ 

وسیله ای است که با آن چیزهای خیلی دور را می بینیم.
  4- یک بار گردش ماه به دور زمین چقدر طول می کشد؟ 

4 هفته
  5- چرا ماه را به شکل های مختلف می بینیم؟ 

در گردش ماه به دور زمین همیشه تمام قسمت های ماه از خورشید نور نمی گیرد و مقدار نوری که ماه به زمین می تاباند مطابق با طرز قرار گرفتن ماه نسبت به زمین است.
  6- منظومه شمسی چیست؟ 

خورشید و 9 سیاره ای که به دور آن می گردند منظومه شمسی نام دارند.
  7- کدام سیاره، خاک قرمز رنگی دارد؟ 

مریخ
  8- کدام سیاره ها دارای گازهای منجمد هستند؟ 

مشتری، زحل، اورانوس، پنتون
  9- به نظر شما چرا سیاره ها هر چه دورتر هستند، زمان گردش آنها به دور خورشید بیشتر طول می کشد؟ 

چون آنها در مسیر خود دایره های بزرگ تری را طی می کنند.

بخش 10 - زمین و همسایه های آن 

زمین حرکت می کند:
شاید شما تصور کنید که خورشید هر روز در آسمان جابه جا می شود. اما چنین نیست. زمین به دور خورشید حرکت می کند و هر شبانه روز یک دور به دور خود می چرخد. زمین هم به دور خود می گردد هم به دور خورشید. زمین مانند توپ است و خورشید در هنگام روز یک طرف آن را روشن می کند و در هنگام شب نیز طرف تاریک آن است.
نزدیک ترین همسایه زمین:
در هنگام شب در آسمان چه می بینید؟ ماه و تعداد زیادی ستاره. ماه بیش از هر چیز دیگر به ما نزدیک است و به همین دلیل، بزرگ به نظر می رسد. ماه با دوربین های قوی و بزرگ به نام تلسکوپ مشاهده می شود. سطح ماه از سنگ و غبار نرم پوشیده شده و به دلیل نبودن آب و هوا، هیچ موجود زنده ای در آن وجود ندارد. در روی ماه کوه های بلند، دشت های وسیع و گودالهای دایره شکلی وجود دارد. ماه نور خود را از خورشید می گیرد و از خود نور ندارد و مانند آینه نور خورشید را به زمین منعکس می کند که به آن مهتاب می گویند.
سفر به منظومه شمسی:
خورشید و 9 سیاره ای که به دور آن در گردش هستند منظومه شمسی نامیده می شوند. شمس یعنی خورشید و منظومه یعنی سیاراتی که به نظم در آسمان به دور خورشید می گردند همه سیاره ها هم به دور خود می چرخند و هم به دور خورشید.
عطارد:
عطارد نزدیک ترین سیاره به خورشید است و سیاره کوچکی است که هر 88 روز یک بار به دور خورشید می گردد. به علت داغی عطارد، هیچ موجود زنده ای نمی تواند روی آن زندگی کند.
زهره:
زهره یا ناهید دومین سیاره منظومه شمسی است که صبح و عصر در نزدیکی محل طلوع و غروب خورشید دیده می شود و مانند زمین، کوه و دشت دارد و باز هم به دلیل نزدیکی به خورشید آب و موجود زنده ندارد.
زمین:
زمین سومین سیاره است که از دور به شکل کره سفید و زیبابی به نظر می رسد که قسمت های به رنگ آب، اقیانوس ها و قسمت های سفید رنگ ابرها هستند. زمین به دلیل داشتن شرایط جوی مناسب دارای گیاهان، انسان ها و موجودات زنده است.
مریخ:
پس از زمین، مریخ قرار دارد. مریخ خاک قرمز رنگی دارد. در مریخ آب هست؛ ولی آب ها یخ زده اند و هر دو سال یک بار به دور خورشید می گردد.
مشتری:
سیاره بعدی مشتری است که از جنس گاز است. مشتری بزرگ ترین سیاره منظومه شمسی است. این سیاره آنقدر بزرگ است که 1400 کره به اندازه زمین در آن جای می گیرد.
زحل:
زحل سیاره بسیار زیبایی است که در اطراف آن، حلقه های روشن زیادی وجود دارد. زحل هر 29 سال یک بار به دور خورشید باز می گردد.
اورانوس، نپتون و پلوتون:
این سه سیاره به دلیل دوری از خورشید بسیار سردند. پلوتو دورترین سیاره به خورشید است. 

  پرسش های بخش 10 

جای خالی را با کلمات مناسب پر کنید.
1- سیاره مشتری 1400 برابر سیاره زمین است.
2- سیاره زحل در هر 29 سال، یک بار به دور خورشید می گردد.
3- سیاره مریخ در هر 2 سال، یک بار به دور خورشید می گردد.
4- جنس سیاره زحل از گاز است.
5- داغ ترین سیاره منظومه شمسی، سیاره عطارد است.
6- همیشه طرفی از زمین که رو به خورشید است روز می باشد.
7- زمین در هر شبانه روز یک بار به دور خود می چرخد.
  سوالات تشریحی:
1- شب و روز چگونه پدید می آیند؟ 

از گردش زمین به دور خودش.
  2- نزدیک ترین همسایه کره زمین در فضا چیست؟ 

ماه
  3- تلسکوپ چیست؟ 

وسیله ای است که با آن چیزهای خیلی دور را می بینیم.
 

  4- یک بار گردش ماه به دور زمین چقدر طول می کشد؟ 

4 هفته
  5- چرا ماه را به شکل های مختلف می بینیم؟ 

در گردش ماه به دور زمین همیشه تمام قسمت های ماه از خورشید نور نمی گیرد و مقدار نوری که ماه به زمین می تاباند مطابق با طرز قرار گرفتن ماه نسبت به زمین است.
  6- منظومه شمسی چیست؟ 

خورشید و 9 سیاره ای که به دور آن می گردند منظومه شمسی نام دارند.
  7- کدام سیاره، خاک قرمز رنگی دارد؟ 

مریخ
  8- کدام سیاره ها دارای گازهای منجمد هستند؟ 

مشتری، زحل، اورانوس، پنتون
  9- به نظر شما چرا سیاره ها هر چه دورتر هستند، زمان گردش آنها به دور خورشید بیشتر طول می کشد؟ 

چون آنها در مسیر خود دایره های بزرگ تری را طی می کنند.

بخش 12 - دستگاه گردش خون 

قلب یک ماهیچه تو خالی است که بسیار قوی است و هر بار که بسته می شود، خون داخل خود را با فشار از راه رگ ها به همه جای بدن می فرستد.
دستگاه گردش خون شامل قلب و رگ ها (سرخرگ، مویرگ و سیاهرگ) می شود.
قلب یا همان ماهیچه تو خالی و تلمبه خون در هر دقیقه حدود 70 بار پر و خالی می شود و هر بار مقداری خون را به داخل رگ ها می فرستد.
تعداد ضربان قلب ما مساوی با تعداد ضربان نبض ماست و هرچه فعالیت ما بیشتر باشد، تعداد ضربان قلب ما هم بیشتر است.
رگ ها:
(لوله های حمل کننده خون) رگ ها لوله های حمل کننده خون هستند. سرخرگ به رگ هایی گفته می شود که از قلب خارج می شوند و به اندام ها می رسند. سرخرگ هایی که از قلب خارج می شوند قطر زیادی دارند اما وقتی به داخل هر اندام می رسند کوچک تر و باریک تر می شوند. از قلب دو سرخرگ خارج می شود. یکی به شش ها می رود و دومی به اندام های گوناگون می رود.
به رگ های بسیار باریکی که در کنار سلول ها وجود دارند، مویرگ گفته می شود. مویرگ ها فقط با میکروسکوپ دیده می شوند چون بسیار باریک هستند. خونی که از اندام ها خارج می شود، به قلب برمی گردد رگ هایی که خون را به قلب برمی گردانند سیاهرگ نام دارند. معمولاً سیاهرگ ها در نزدیکی سطح بدن و زیر پوست هستند اما سرخرگ ها داخل بدن قرار گرفته اند.
ترکیب خون: 
در بدن انسان بزرگسال، حدود 5 لیتر خون وجود دارد. خون از سه قسمت پلاسما، گلبول قرمز و گلبول سفید تشکیل شده است. پلاسما یا قسمت مایع خون، بیشتر به آب اختصاص دارد و وظیفه آن انتقال مواد غذایی گوناگون و حل شده در پلاسما به سلول هاست.
گلبول های قرمر در خون شناور هستند. قرمزی خون مربوط به همین گلبول هاست. زیرا تعداد آنها بسیار زیاد است. گلبول های قرمز اکسیژن را از شش ها به سلول های بدن می رسانند و در عوض دی اکسید کربن را از آنها می گیرند و به شش ها برمی گردانند. 
گلبول های سفید در برابر میکروب ها از بدن دفاع می کنند. تعداد گلبول های سفید بسیار کمتر از گلبول های قرمز است. 
پاکیزه کردن خون:
سلول های بدن بعد از گرفتن اکسیژن و مواد غذایی، چند نوع ماده دفعی تولید می کنند که دی اکسیدکربن، آب اوره و نمک کمترین آنهاست. اوره یک ماده سمی است و اگر در بدن بماند ما را مسموم می کند.
کلیه ها:
وظیفه پاکیزه کردن خون بر عهده کلیه هاست. هر بدن کلیه دارد که در داخل شکم و در پشت معده و روده ها قرار گرفته اند. به هر کلیه یک سرخرگ بزرگ وارد می شود. تعداد مویرگ های کلیه زیاد است. سلول های کلیه آب اضافی، اوره و تعدادی از نمک ها را از خون می گیرند. به مجموعه این مواد ادرار می گویند. ادرار در اندامی به نام مثانه جمع می شود. در صورت پر شدن مثانه، شخص احساس دفع ادرار می کند.
عرق: عرقی که از راه پوست دفع می شود مقدار زیادی آب و کمی نمک دارد. مواد سازنده عرق از رگ های خونی زیر پوست گرفته می شود. پس عراق هم مانند ادرار مواد زاید بدن را دفع می کند. 

  پرسش های بخش 12 

1- دفاع از بدن در برابر میکروب ها، وظیفه گلبول سفید می باشد.
2- پلاسمای خون دارای مواد غذایی و آب می باشد.
3- در بدن انسان خون وسیله رساندن مواد غذایی به سلول هاست.
4- رگ هایی که خون را به قلب بر می گردانند سیاهرگ نام دارند.
5- قلب تقریباً در هر دقیقه 70 بار پر و خالی می شود.
6- رگ هایی که از قلب خارج می شوند و خون را به همه اندام ها می برند سرخرگ نام دارند.
7- کلیه ها خون را تصفیه می کنند.
8- مهم ترین ماده دفعی که اگر در بدن بماند ما را مسموم می کند اوره است.
9- وقتی مثانه پر شود انسان احساس دفع ادرار می کند.
10- هر ضربه قلب باعث پیدایش یک ضربه نبض می شود. 
  سوالات تشریحی:
1- دستگاه گردش خون شامل چه قسمت هایی است؟ 

خون، قلب، رگ ها
  2- سیاهرگ ها در کجای بدن قرار دارند و کار آنها چیست؟ 

رگ هایی که خون و دی اکسید کربن را به قلب بر می گردانند سیاهرگ نام دارند. در نزدیک سطح بدن و زیر پوست قرار دارند.
  3- وظیفه دستگاه گردش خون چیست؟ 

خون وظیفه دارد که اکسیژن و مواد غذایی را به سلول ها برساند و از سلول ها مواد زاید و دی اکسیدکربن را گرفته و بر گرداند.
  4- خون از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟ 

پلاسما، گلبول قرمز، گلبول سفید
  5- کار گلبول های سفید مهم تر است یا گلبول های قرمز؟ 

هر دو نقش مهمی در بدن دارند. ولی کم شدن گلبول های قرمز که اکسیژن و مواد غذایی را به سلول ها می رسانند زودتر از کم شدن گلبول های سفید زندگی را غیر ممکن می سازد.
  6- در چه قسمت هایی از بدن نبض وجود دارد؟ 

در قسمت هایی که سرخرگ ها از روی استخوان های سطحی عبور می کنند مانند مچ دست، مچ پا و شقیقه.
  7- خون اکسیژن دار از کدام قسمت قلب به اندام ها می رود؟ 

از سمت چپ قلب
  8- نبض چیست؟ 

نبض همان ضربان قلب است که در بعضی قسمت های بدن احساس می شود.
  9- مواد اضافی چگونه از سلول ها به خون وارد می شوند؟ 

مویرگ ها رگ های بسیار باریکی هستند که با چشم دیده نمی شوند و در کنار سلول ها قرار دارند و اکسیژن و مواد غذایی را از خون به سلول می رسانند و دی اکسیدکربن و مواد اضافی را از سلول ها می گیرند.
  10- پلاسما و گلبول های قرمز هر کدام چه رنگ هستند؟ 

پلاسما زرد کمرنگ و گلبول قرمز، سرخ رنگ هستند.
  11- برای سلامت دستگاه گردش خون چه باید بکنیم؟ 

باید ورزش کنیم، غذاهای کافی، متنوع و مناسب بخوریم و استراحت کنیم.
  12- در چه مواقعی گلبول های سفید اضافه می شوند؟ 

در صورت بروز بیماری های عفونی
  13- چرا نباید ادرار را زیاد در مثانه نگهداریم؟ 

زیرا اوره و مواد نمکی مثانه را پر می کنند و ادرار در کلیه باقی می ماند و موجب فساد کلیه می شود.

نمونه سوال علوم

-موجودات زنده با موجودات غیر زنده چه تفاوتهایی دارند چهار مورد اصلی را نام ببرید؟

۲-کدام یک از موارد زیر جزو موجودات زنده و کدام غیر زنده می باشد.

الف: گوسفند ( .............) ب: درخت بریده شده ( ...............) ج: گیاه گوجه فرنگی (...............) د:تلویزیون (...............) ز: فیلمهای سینمایی (................)

۳- ۴ موجود زنده و ۴ موجود غیر زنده بغیر از نوشته های سوال ۲ نام ببرید.

۴-واحد ساختمانی بدن تمام موجودات زنده ................نام دارد. که اندازه آن بسیار ...........بوده و با چشم معمولی و ذره بین دیده .............. وفقط با وسیله ای به نام ......................می توانیم آن را ببینیم که اشیا را به اندازه بیش از .........برابر بزرگتر نشان می دهند.و بدن انسان از تعداد ............................درست شده است.

۵- هر سلول چند بخش دارد و آنها را نام ببرید ؟

۶-سلولها چه تفاوتهایی با هم دارند؟

۷-سلولها چه شباهتهایی با هم دارند؟

۸-پشت و روی برگهای گیاهان از سلولهای ..............و ................تشکیل شده است.

۹-درون برگهای گیاهان از سلولهای ............و..............تشکیل شده است.

۱۰-سلولها از غذایی که وارد بدن ما می شود استفاده می کنند و ............می شوند و پس از بزرگ شده ..............می شوند و از هر سلول.......سلول بوجود می آید. و سلولهای جدید هم ...........می کنند و سلولهای جدیدی را بوجود می آورند که این کار در ..............ادامه می یابد.وباعث بزرگ شده جثه موجودات زنده می شود.

۱۱-سبزی رنگ برگ گیاهان به سبب وجود ماده ای به نام ...............می باشد و گیاهان عمل غذا سازی را در ............. خود انجام می دهند.

۱۲-گیاهان از هوا گاز ..................... را می گیرند.که این گاز از طریق سوختن .........و..........و........ تولید می شود.

۱۳-گیاهان آب را از طریق ..................که در ریشه دارند از زمین می گیرند و از راه .............به برگ می رسانند.

۱۴-گیاهان در کدام یک از آبهای زیر بیشتر زنده می مانند؟

الف) آب مقطر ب) آب لوله کشی ج) آب نمک

۱۵- گاز کربن دی اکسید از چه راهی وارد گیاهان می شود؟

۱۶-گیاهان برای غذا سازی و رشد به ........و ..........و..........و............نیاز دارند.

۱۷-آب و مواد محلول در آن از چه راهی به برگها می رسند؟

۱۸-آوند چیست؟

۱۹- آزمایشی را بنویسید که نشان دهد گیاهان برای رشد کردن به نور خورشید نیاز دارند؟

۲۰-گیاهان سبز به جز غذایی که برای خود می سازند مقدار زیادی گاز .............نیز تولید می کنند.

۲۱-بعضی آوند ها غذایی را که در برگ ساخته شده استُ به داخل ..........و...........انتقال می دهند تا در آن ذخیره شود.

۲۲-چرا زندگی کردن برای انسان در یک روستای سرسبز خیلی بهتر و مناسب تر از یک شهر بزرگ می باشد؟

۲۳-آیا گیاه در نور چراغ هم می تواند غذا سازی کند؟

۲۴-سلولها چگونه زیاد می شوند؟

۲۵-کدام یک از گیاهان زیر در کار غذا سازی فعالتر می باشد؟

الف)گوجه فرنگی ب)گل سرخ ج)گندم د)برنج

۲۶-محل غذا سازی همه گیاهان کدام قسمت می باشد؟

الف( ریشه ب) ساقه ج)برگ د) گل

۲۷-آب از چه طریقی به قسمتهای مختلف گیاه می رسد<

الف) از طریق هوا ب)از راه سوراخ های موجود در برگ ج) از طریق آوندها

۲۸-غذا در کدام قسمت گیاه سیب زمینی ذخیره می شود؟

الف) برگها ب) میوه ج( ریشه د) گل

۲۹-کدام یک از موجودات زیر غذا سازی انجام می دهند؟

الف) گیاهان سبز ب) تمامی حشرات ج)انسانها د) ماهیها

۳۰-جملات صحیح و غلط را با علامت (ص و غ ) مشخص کنید.

-جانوران هنگام تنفس از دهان خود کربن دی اکسید خارج می کنند. ص غ

- گیاهان گاز اگسیژن را از راه هوا می گیرند. ص غ

-گیاهان از طریق تارهای ظریف ریشه آب و مواد معدنی محلول را از خاک می گیرند. ص غ

-شکل و اندازه سلولها با هم تفاوتی ندارد. ص غ

-پوششی که در اطراف سلول قرار دارد ژوسته نام دارد. ص غ

-واحد ساختمانی بدن موجودات زنده سلول می باشد. ص غ

-برای مشاهده سلولها از دستگاهی به نام ذره بین استفاده می شود. ص غ

-گیاهان در ریشه خود عمل غذا سازی را انجام می دهند. ص غ

-کربن دی اکسید از راه سوراخ های برگ وارد گیاهان می شود. ص غ

۳۱- چرا به گیاهان غذا سازان بزرگ می گویند؟

۳۲-کشاورزی کشوی آب باغ خود را هنگام آبیاری روی علفها می گذاردو بعد از مدتی که می خواهد آن را بردارد متوجه می شود که علفای زیر آن زرد شده اند می دانید علت چه بوده است؟

33-چرا در جنگل های انبوه درختان خیلی بلند هستند؟

34-چگونه می فهمید که نور چراغ هم باعث کار غذا سازی گیاهان می شود؟

35-اگر برگ گیاهی در فصل تابستان زرد شود کدام ماده موجود در آن آسیب دیده است؟

36-غذایی که در برگ ساخته می شود چگونه به قسمتهای مختلف گیاه منتقل می شود.

37-چرا گیاهان در تاریکی نمی توانند رشد کنند؟

سوالات بخش سوم کتاب علوم

1-کار کشاورزی یعنی .....................................

2-به چه گیاهانی ، گیاهان مفید می گویند؟

3- کار کشاورزی چند مرحله دارد آنها را بنویسید؟

4-شخم زدن چه فایده هایی دارد 2مورد بنویسید؟

5-چرا شخم زدن با تراکتور بهتر از گاو می باشد؟

6-چرا عده ای فکر می کنند که تراکتور نباید زیاد وارد زمینهای کشاورزی شود؟

7-علفهای هرز چه نوع علفهایی هستند؟

8-چرا باید علفهای هرز زمین های کشاورزی را از بین ببریم؟

9-چند راه برای از بین بردن علفهای هرز وجود دارد نام ببرید؟

10-درخت خرما برای رشد کردن به چه نوع آب و هوایی نیاز دارد؟

گرم و خشک سرد و کوهستانی گرم و مرطوب

11-درخت گردو در چه نوع آب و هوایی خوب رشد می کند؟

گرم و خشک سرد و کوهستانی گرم و مرطوب

12-کدام محصول کشاورزی به آب زیادی برای رشد نیاز دارد؟

برنج گردو گندم خرما

13-کدام محصول در بیشتر استانهای کشورمان کشت می شود؟

  برنج گردو گندم خرما

14-چای در کدام یک از استانهای کشورمان بیشتر کشت می شود؟

استان همدان استان گلستان استان گیلان

15-ادویه ها بیشتر در کدام مناطق آب و هوایی رشد خوبی می کنند؟

گرم و خشک گرم و مرطوب سرد کوهستانی

16-کدام یک از گیاهان زیر دارای مصرف دارویی می باشد؟

خاکشیر و به دانه زعفران و زرد چوبه چای و قهوه

 17-اولین کار در کار کشاورزی کدام مرحله می باشد؟

کاشتن دانه آب دادن شخم زدن

18-پرورش کدام یک از جانوران زیر برای مبارزه و از بین بردن آفتها مناسب است؟

موریانه موش عنکبوت پروانه

19-کدام مرحله برای سم پاشی مناسب است؟

مرحله نوزادی مرحله تخم حشره پیله حشره

۲۰-کدام یک از محصولات زیر در استان خودمان کشت می شود؟

برنج سیب خرما موز

۲۱-کدام یک از محصولات زیر در استانهای شمالی کشورمان کشت می شود؟

خرما گردو برنج موز

۲۲-دم کرده کدام یک از محصولات زیر را می نوشیم.

فلفل چای برنج زعفران

۲۳-کدام یک از محصولات زیر را برای خوشبو و خوش طعم کردن غذا به آن اضافه می کنیم؟

زعفران قهوه چای گردو

۲۴-زرد چوبه را برای چه منظوری در غذا استفاده می کنیم.

برای خوشمزه کردن غذا برای خوش رنگ کردن غذا هر دو مورد

۲۵-ادویه چیست؟

۲۶-چه گیاهانی را بصورت دم کرده در آب جوشیده می خوریم؟

۲۷-چند گیاه نام ببرید که برای خوشمزه و خوشبو کردن غذا از آنها استفاده می کنیم؟

۲۸-پنج گیاه دارویی نام برده و خاصیت آنها را بیان کنید؟

۲۹-خاکشیر و به دانه جزو کدام از گیاهان زیر است؟

گیاهان رنگ کردنی گیاهان دارویی ادویه جات نوشیدنی ها

۳۰-ادویه ها بیشتر در کدام کشورها بیشتر تولید می شوند؟

کشورهای دارای آب و هوای گرم و خشک کشورهای داری آب و هوای سرد 

کشورهای دارای آب و هوای گرم و مرطوب کشورهای دارای آب و هوای کوهستانی

۳۱-دو نوع دارویی که از آنها رنگ گیاهی می گیرند نام ببرید؟

۳۲-گیاهی نام ببرید که از آن رنگ می گیرند و طرز تهیه آن را بنویسید؟

۳۳-انسانها از چوب برای چه کارهایی استفاده می کنند؟

۳۴-چرا باید درختان جنگل را قطع نکنیم؟

۳۵-برای جلوگیری از تمام شدن درختان در آینده با وجود استفاده از آنها در صنایع مختلف چه کارهایی باسد بکنیم؟

۳۶-قطع کردن درختان چه فایده ها و ضررهایی دارد؟

۳۷-نوعی از عنکبوتها چه فایده ای می تواند در کار کشاورزی داشته باشد؟

۳۸-ملخ ها چه ضررهایی می توانند برای کار کشاورزی ایجاد کنند؟

۳۹-چرا در بعضی از مناطق کشورمان کشاورزان یک سال در زمین خود چیزی نمی کارند؟

۴۰-چرا در استانهای شمالی کشورمان برنج بیشتر کشت می شود؟

۴۱-چرا در استانهای مرکزی و جنوبی کشورمان خرما بیشتر کشت می شود؟

۴۲-از گیاهان چه استفاده هایی می کنیم. چهار مورد را فقط نام ببرید؟

۴۳-چرا در هر استان محصولات مخصوصی کشت می شود؟

۴۴-چرا میزان برداشت محصول در سالهای مختلف و در استانهای مختلف متفاوت است؟

۴۵-علفهای هرز چه ضررهایی دارند؟

۴۶-برای مبارزه با آفتهای گیاهان چه راههای وجود دارد. دو راه نام ببرید؟

۴۷-به زیرو رو کردن خاک و آماده کردن آن برای کاشتن دانه ...................می گویند.

۴۸-مهم ترین غذاهای ما مانند نان و برنج و یا سیب زمینی از راه ...................بدست می آید؟

۴۹-به علفهای زیادی که خود به خود در لابه لای گیاهان کاشته شده می رویند ..............می گویند؟

۵۰-گیاه گوجه فرنگی مواد اضافی خود را در کجا ذخیره می کند؟

ریشه ساقه میوه برگ

بخش ۴ جانوران بی مهره

۵۱-کدام یک از جانوران زیر جزو گروه مهره داران می باشد؟

دوزیستان بند پایان کرمها خارتنان

۵۲-کدام یک از جانوران زیر جزو گروه مهره داران نیستند؟

اسفنج ها کیسه تنان نرم تنان ماهیها

۵۳-پنج گروه جانوران مهره دار را نام ببرید؟

۵۴-شش گروه جانوران بی مهره را نام ببرید؟

۵۵-کدام یک از بی مهرگان در کف دریا زندگی می کنند؟

۵۶-چرا بعضی از بی مهرگان به سنگ های کف دریا چسبیده اند؟

۵۷-شقایق دریایی جزو کدام یک از بی مهرگان می باشد؟

نرم تنان کیسه تنان خارتنان

۵۸-ستاره دریایی جزو کدام یک از بی مهرگان می باشد؟

نرم تنان کیسه تنان خارتنان

۵۹-هشت پا جزو کدام یک از جانوران بی مهره می باشد؟

نرم تنان کیسه تنان خارتنان

۶۰-دانشمندان کرمها را از روی .................به سه گروه تقسیم کرده اند.

۶۱-سه گروه کرمها را نام ببرید؟

۶۲-بدن کدام یک از کرمها از قطعه های پهن درست شده است؟

۶۳-کرم کدو جزو کدام یک از گروه کرمها می باشد؟

۶۴-انگل به چه موجودی گفته می شود؟

۶۵-کرم کدو معمولا در کجا زندگی می کند؟

۶۶-چرا به گروهی از کرمها کرمهای پهن می گویند ؟

۶۷-چرا به گروهی از کرمها کرمهای لوله ای می گویند؟

۶۸-چرا به گروهی از کرمها کرمهای حلقوی می گویند؟

۶۹-کرمی نام ببرید که در رود انسان زندگی کرده و جزو گروه کرمهای لوله ای می باشد؟

۷۰-کرمک که یکی از کرمهای لوله ای می باشد در کجای بدن کودکان زندگی می کند؟

۷۱-کرم خاکی جزو کدام یک از کرمهای زیر است؟

کرمهای پهن کرمهای لوله ای کرمهای حلقوی

۷۲-کرم خاکی چه فایده ای برای گیاهان دارد؟

۷۳-چند موجود بی مهره از گروه بندپایان نام ببرید؟

۷۴-فراوان ترین گروه جانوران در روی زمین کدام گروه بی مهرگان می باشد؟

۷۵-عنکبوتیان چند پا دارند و چه خصوصیاتی دارند؟

۷۶-نورا کرم کدو در کدام قسمت بدن انسان زندگی می کند؟

روده باریک روده بزرگ انتهای لوله گوارش معده

۷۷-میگو جزو کدام دسته از بند پایان است؟

عنکبوتها حشرات خرچنگ ها خارتنان

۷۸-کدام کرم در روده انسان و گاو زندگی می کند؟

اسکاریس کدو کرمک   

۷۹-تخم کدام کرم همراه سبزی یا میوه نشسته وارد بدن انسان می شود؟

کرمک اسکاریس کدو کرم خاکی

۸۰-فراوانترین بندپایان کدام ها هستند؟

عنکبوتها هزارپاها حشرات خرچنگ ها

۸۱-کرو کدو در کدام قسمت بدن انسان تخم ریزی می کند؟

روده ششها معده کلیه

۸۲-کودکاتن بیشتر به کدام انگل مبتلا می شوند؟

کرم کدو کذمک کرم اسکاریس کرم لوله ای

۸۳-به چه جانورانی مهره دار می گویند؟

۸۴-به چه جانورانی بی مهره می گویند؟

۸۵-فراوانترین بند پایان ................می باشد

۸۶-بیشترین گروه بی مهرگان را ...................تشکیل داده اند.

۸۷-اسفنج ها و کیسه تنان در .........................زندگی می کنند.

 ۸۸-کدام گروه از بی مهرگان در خشکی زندگی می کنند؟

۸۹-به موجودی که غذای خود را از بدن موجود زنده دیگر می گیرد..................می گویند.

۹۰-همه حشرات دارای ................پا و همه عنکبوتها دارای ..............پا می باشند.

۹۱-بعضی از انواع خرچنگ ها مانند .................خ.راکی هستند.

۹۲-دو مورد از راههای جلو گیری از انتشار کرم کدو را بنویسید؟

۹۳-کدام یک از کرمها برای کار کشاورزی مفید است؟ چرا؟

۹۴-کرم کدو با کرم آسکاریس چه تفتوتی دارد؟

۹۵-چهار گروه بند پایان را نام ببرید؟

۹۶-چرا به بعضی از جانوران بی مهره می گویند؟

۹۷-دو نوع حشره که بصورت دسته جمعی زندگی می کنند نام ببرید؟

۹۸-چرا دریا محل مناسبی برای زندگی جانورانی مانند اسفنجها و مرجانها می باشد که وسیله حرکتی ندارند و جا به جا می شوند؟

۹۹-هر یک از جانوران زیر جزو کدام گروه از بی مهرگان می باشند.

مگس ( ) هزارپا ( ) مرجان ( )

حلزون ( ) توتیا ( ) هشت پا ( )

پروانه ( ) هیدر ( ) خرچنگ ( )

۱۰۰-مگس و سوسک چه شباهتهایی با هم دارند؟

 ۱۰۱-مخلوط چیست؟

۱۰۲-محلول چیست؟

۱۰۳-هوا مخلوطی لز چند گاز است که مهترین آن ...................... می باشد.

۱۰۴-حلال و حل شونده را با یک مثال تعریف کنید؟

۱۰۵- در آب دریا چه ارئمیه که شور ایت حلال و حل شونده را مشخص کنید.

۱۰۶-ایا همه مخلوط ها محلولند؟

۱۰۷-آیا همه محلولها مخلوطند؟

۱۰۸-در یک نوشابه گاز دار کدام دو ماده با هم مخلوط شده اند؟

۱۰۹-دو محلول مایع در مایه نام ببرید/

۱۱۰- دو محلول جامد در مایع نام ببرید.

۱۱۱- دو ماده گاز در مایع نام ببرید.

۱۱۲-دو مخلوط جامد در جامد نام ببرید.

۱۱۳-مخلوط نفت در آب چه نوع مخلوطی است؟

۱۱۴-مخلوط آلکل در نفت چه نوع مخلوطی است؟

۱۱۵-مخلوط نشاسته در آب چه نوع مخلوطی است؟

۱۱۶-چگونه می توانیم از آب شور دریا آب آشامیدنی تهیه کنیم؟

۱۱۷-مخلوط روغن مایه در دوغ چه نوع مخلوطی است؟

۱۱۸-آجیل چه نوع مخلوطی است؟

۱۱۹-وقتی کارگران ساختمان سیمان و آب و شن وماسه را باهم قاطی کرده و به هم می زنند چه نوع مخلوطی را انجام می دهند.

۱۲۰-کدام یک ازمخلوطهای زیر محلول نیست؟

آب و خاک آب و شکر نوشابه آب والکل

۱۲۱-کدام یک مخلوط است اما محلول نیست؟

شربت آب شور آبلیمو آب و نفت

۱۲۲-کدام یک از مخلوط های زیر محلول است؟

ماسه در آب شربت نشاسته در آب سالاد

۱۲۳-هوای اطراف ما کدام حالت ماده را دارد؟

گاز جامد محلول مایع

۱۲۴-هوای اطراف ما چه نوع مخلوطی است؟

مایع در گاز گاز در گاز مایع در جامد گاز در مایع

۱۲۵-چگونه می توانیم بفهمیم که یک مخلوط محلول است یا نه؟

جوشانیدن از صافی رد کردن بی حرکت در جایی قرار دادن به هم زدن

۱۲۶-در محلول آب با نمک آب را ................. و نمک را ..............می نامند.

۱۲۷-چون مواد تشکیل دهنده آجیل را به راحتی می توانیم از هم جدا کنیم به آن ..............می گویند؟

۱۲۸-جدول را کامل کنید.
ماده حل شودنده حلال
آب دریا (...........................) (..............................)
الکل در آب (...........................) (.............................)
آب شیرین (...........................) (............................)



۱۲۹-نوع مخلوطها را مشخص کنید؟

الکل در آب مایع در مایع اکسیژن در آب (................)
جوهر در آب (..................) دوغ گاز دار (...................)
آب و نشاسته (..................) آجیل (..................)
آب دریا (.................) شن و ماسه (..................)


۱۳۰-برای اینکه جسمی دیده شود چه شرایطی لازم است؟

۱۳۱-بازتابش نور چیست؟

۱۳۲-وقتی نور به سطح صاف مانند آیینه برخورد کند بصورت ..................بازتابش می کند.

۱۳۳-وقتی نور به سطح نامظم مانند مقوای معمولی برخورد کند بصورت ..............بازتابش می کند.

۱۳۴-وقتی نور به یک جسم تیره برخورد کند بازتابش ....................دارد.

۱۳۵- نور به یم جسک روشنی برخورد کند بارتابش ......................دارد.

۱۳۶-چند نوع آیینه اریم نام ببرید.

۱۳۷-تصویر خود را در قسمت داخلی قاشق براق چگونه می بینیم؟

۱۳۸-در سر پیچ جاده ها از چه نوع آیینه ای استفاده می شود؟

۱۳۹-در ماشینها بر ای دیده پشت اتومبیل از چه آیینه ای استفاده می شود؟

۱۴۰-در پشت شیشه چراغ ماشینها از چه آیینه ای استفاده شده است؟

۱۴۱-دز آرایشگاهها از چه نوع آیینه ای استفاده شده است؟

۱۴۲-در گذشته که آیینه نبود مردم از چه وسایلی برای دیدن تصویر خود استفاده می کردند؟

۱۴۳-زیبابین را را از چند آینه درست می کنند . چیست؟

۱۴۴-نام دیگر چشم زیر دریایی چیست؟

۱۴۵- از چشم زیر دریایی در چه کجا استفاده می کنند؟

۱۴۶-کوره آفتابی از چه نوع آیینه ای ساخته می شود؟

 ۱۴۷-چرا وقتی در شیشه نگاه می کنیم تصویر خود را در آن نمی بینیم؟

۱۴۸-چه تفاوتی بین بازتابش نور از آینه و مقوا وجود دارد؟

۱۴۹-اکثر بازتابش های نور اطراف ما بصورت منظم است یا نامنظم؟

۱۵۰-دندان ژزشکان برای دیدن دندانها ما از چه نوع آینه ای استفاده می کنند؟

۱۵۱-کوره آفتابی چیست؟

۱۵۲-برای استفاده از انرژی گرمایی حورشید از چه وسیله ای استفاده می کنند؟

۱۵۳-استفاده از کوره آفتابی چه فاده هایی دارد؟

۱۵۴-الکتریسیته در اجسام چه چیزهایی ایجاد می کند؟

۱۵۵-الکتریسیته چگونه جریان ژیدا می کند؟

۱۵۶-مدار الکتریکی چیست؟

۱۵۷-یک مدار الکتریکی چگونه درست می شود؟

۱۵۸- به چه اجسامی رسانا می گویند؟

۱۵۹-به چه اجسامی نارسانا می گویند؟

۱۶۰-با چه وسیله ای می توانیم در مدار الکتریکی عمل قطع و وصل را انجام دهیم؟

۱۶۱-مدار متوالی لامپها چگونه به همدیگر وصل می شوند تا تمام لامپها روشن شوند؟

۱۶۲-در مدار موازی چگونه لامپها به همدیگر وصل می شوند؟

۱۶۳-در کدام یک از مدارهای متوالی یا موازی اگر یکی از لامپها را برداریم لامپهای دیگر خاموش می شود؟

 ۱۶۴-در کدام یک از مدارهار ها اگر لامپی را برداریم لامپهای دیگر پرنور می شود؟

۱۶۵-کدام یک از اجسام زیر رسانا هستند؟

شیشه چوب قطعه آلومینیوم پاکن

۱۶۶-کدام یک از موارد زیر نارسانا می باشند؟

تراش فلزی شیشه میخ آهنی خط کش پلاستیکی

۱۶۷-الکتریسیته در پنکه چه چیزی را تولید می کند؟

گرما حرکت نور

۱۶۸-الکتریسیته در اتو چه چیزی را تولید می کند؟

  گرما حرکت نور

۱۶۹-الکتریسیته در تلویزیون چه چیزی را تولید می کند؟

گرما نو ر و صدا حرکت

۱۷۰-الکتریسیته در جارو برقی چه چیزی را تولید می کند؟

گرما حرکت نور

۱۷۱-الکتریسیته در یک لامپ مهتابی چه چیزی را تولید می کند؟

گرما حرکت نور

۱۷۲-در کدام وسیله الکتریسیته تولید حرکت می کند؟

اتو سماور برقی چرخ گوشت برقی لامپ

۱۷۳- در کدام وسیله الکتریسیته تولید نور و گرما می کند؟

لامپهای آفتابی لامپهای مهتابی اتو لباسشویی

۱۷۴-به اجسامی که برق از آنها عبور می کند........................می گویند.

۱۷۵- به اجسامی که برق از آنها عبور نمی کند ........................می گویند.

۱۷۶-یک مدار الکتریسیته ساده از چه چیز هایی تشکیل شده است؟

۱۷۷-سیم کشی برق خانه شما موازی است یا متوالی؟چرا؟

۱۷۸-در یک مدار موازی جریان برق چگونه حرت می کند؟

۱۷۹-در یک مدار متوالی جریان برق چگونه حرکت می کند؟

۱۸۰-چرا نباید با دست های خیس به کلید برق دست نزنیم؟

۱۸۱-لامپ برق را چه کسی اختراع کرده است؟

۱۸۲-جریان الکتریسیته در اجسام زیر چه چیزی تولید می کند؟

چرخ خیاطی( ) چرخ گوشت( )

لامپ مهتابی( ) بخاری برقی( )

جارو برقی( ) ماشین لباس شویی ( )

۱۸۳- کدام یک از اجسام زیر رسانا و نارسانا می باشند؟

کاغذ( ) شیشه ( ) سنجاق ته گرد( )

آب ( ) بدن انسان( ) سیم مسی ( )

میله پلاستیکی ( ) خط کش استیل( )

 منتظر دنباله سوالات باشید

اهرم ها

ماشین ها به چها رروش به ما کمک می کنند

۱- با انتقال نیرو(تقریبا همه ماشین ها در این خاصیت مشترک هستند )

2- با افزایش نیرو

3- با تغییر جهت نیرو

4- با افزایش مسافت وسرعت اثر نیرو

 

یکی از انواع ماشین ها اهرم ها هستندکه هر اهرم از سه قسمت مهم به نام های تکیه گاه – نیرو – جسم تشکیل شده است .

 

البته برای بحث درباره اهرم ها باید به این نکته هم اشاره کنیم که به فاصله تکیه گاه تا محل نیرو را بازوی محرک و از تکیه گاه تا جسم را بازوی مقاوم می نامیم .

 

حال براساس محل قرار گرفتن سه قسمت اصلی اهرم، اهرم ها را به سه دسته تقسیم می کنیم .

 

1- اهرم نوع اول :در این نوع اهرم که تکیه گاه در بین نیرو وجسم قرار دارد دارایخصوصیات زیر می باشد :

                                                                                 

الف- در بعضی موارد بارزوی محرک و در بعضی موارد بازوی مقاوم می تواند بلندتر باشد 

ب- چون در این اهرم تکیه گاه در وسط قرار دارد جهت نیرو برعکس می شود .

ج) نمونه هایی از آن را می توان انبردست – قیچی – الاکلنگ – دیلم و...

 

 

 

2- اهرم نوع دوم : در این نوع اهرم جسم در بین نیرو وتکیه گاه قرار داردو دارایخصوصیات زیر است 

الف ) همیشه بازوی محرک بلند تر از بازوی مقاوم است

ب) نمونه هایی از آن را می توان چرخ دستی – فرغون – فندق شکن – درب بطری باز کن 
                                                                       

3- اهرم نوع سوم : در این اهرم نیرو در بین جسم وتکیه گاه قرار دارد ودارای این خصوصیات 

الف ) همیشه بازوی مقاوم بلندتر از بازوی محرک است . 

 

ب) نمونه های از آن را می توان انبریخ – جاروی فراشی- موچین  
                                                                   

خصوصیت مشترک هر سه نوع اهرم این است که هر سه اهرم در انتقال نیرو به ما کمک می کنند .

نکته ها : اگر در یک اهرم بازوی محرک بلندتر از بازوی مقاوم باشد آن اهرم مقدار نیرو را افزایش می دهد یا به اصطلاح دیگر در این نوع اهرم در نیرو صرفه جویی می شود که نمونه آن اهرم های نوع دوم هستند .

 

واگر دریک اهرم بازوی مقاوم بلندتر از بازوی محرک باشد آن اهرم مسافت وسرعت اثر نیرو را افزایش می دهد ، همچنین می توان گفت در وقت هم صرفه جویی می شود .نمونه آن اهرم های نوع سوم هستند . 

 

توجه داشته باشیم که اهرم نوع اول نسبت به محل قرار گرفتن تکیه گاه می تواند در نیرو یا در وقت برای ما مفید واقع شود .

 

می توان گفت مطالب بالا را کتاب با این زبان بیان کرده که هر چه تکیه گاه را به جسم نزدیک کنیم ......و هرچه تکیه گاه را به نیرو نزدیک کنیم .....

 

در اهرم ها قانونی وجود دارد که اگر بخواهیم اهرم به حال تعادل برسد باید همیشه این رابطه درست باشد

  مقدار نیروضریدر بازوی محرک = مقدار جسم ضربدر بازوی مقاوم 

که در این نمونه می توانند مقدار هریک از موارد را نداده باشند که می توانیم با کمک این قانون براساس سه مقدار داده شده دیگر مقدار مجهول را حساب کنیم .

 

یکی دیگر از انواع ماشَین ها سطح شیبدار است 

 

سطح شیبدار : سطح مایلی که دو سطح غیر هم ارتفاع را بهم مرتبط می سازد . دقت کنیم که در یک سطح شیبدار اگر ارتفاع ثابت باشد هر چه طول سطح شیبدار بیشتر شود انجام کار برای ما آسانتر است 

 نکته مهم دیگر اینکه در حالتی که ارتفاع ثابت باشدومقدار طول تغییر کند وما در هر دو حالت وزنه یکسانی را بالا ببریم مقدار کار ما در هر دو حالت مساوی می باشد .سطح شیبدار در زندگی انسان کاربردهای زیادی دارد مثل نردبان – پیچ که یک سطح شیبدار مارپیچ است و....

 

نوع دیگری از ماشین ها قرقرها هستند که ساده ترین آن قرقره ای است که از یک قرقره تشکیل شده است که ما به همان اندازه که طناب را بکشیم جسم به بالا حرکت می کند مثل قرقره پرچم 

 

در بعضی قرقرهای مرکب بسته به تعداد قرقره مورد استفاده ممکن است ما با کشیدن 6 

 

متر طناب جسم سه متر یا دو متر جابجا شود( البته کار کشیدن طناب( به زبان ساده) 

 

راحت تر خواهد بود ودر عوض مقدار بیشتری طناب راباید بکشیم) به عنوان مثال اگر به

 

 قرقره ای که با آن موتور ماشین را بالا می کشند دقت کنیم می بینیم که با کشیدن 

 

چند متر طناب یا زنجیر موتور چند سانتی متر جابجا می شود . البته چون در کتاب به 

 

این مبحث کمتر پرداخته شده از توضیح بیشتر آن خوداری می کنم .

 

نوع دیگر ماشین ها می توان از گوه – چرخ ومحور و سایر ماشین های پیچیده نام برد .

 

 در ادامه به بحث انرژی ها وتبدیل آنها خواهیم پرداخت. 

فصل اول: گل، میوه و دانه

در این درس دانش آموزان با انجام فعالیت هایی با گوناگونی دانه ها، کار گل،میوه و دانه آشنا می شوند وچگونگی رویش گیاه از دانه را مشاهده می کنند .

آنچه دانش آموزان در مورد گل،میوه ودانه می دانند :

سال اول : - ریشه، ساقه و برگ از اجزای مهم گیاه اند . آب از ریشه وارد گیاه می شود. ساقه را به برگ ها می رساند و میوه دانه را نگه می دارد.

- بعضی ساقه ها و بعضی ریشه ها خوراکی هستند.

- انسان از گیاه استفاده های زیادی میکند. 

هدف ها : انتظار می رود در فرایند آموزش این درس هر دانش آموز به هدف های زیر برسد.

انتظارات ومهارت ها :

1. بامشاهده گیاهان گل دار و نحوی تشکیل میوه نتیجه میگرد که گل به میوه تبدیل میشود.

2. دانه ها را از نظر رنگ وشکل و اندازه با یکدیگر مقایسه نماید و تفاوت ها و شباهت های آن ها را بیان کند.

3. به کمک نقاشی مراحل مختلف رشد دانه از خاک را نشان دهد.

نگرش ها :

1. به مشاهده ی دقیق علاقه مند شود.

2. به کاشت ،حفظ ونگهداری گیاهان علاقه نشان دهد.

3. نسبت به کار گروهی علاقه مند شود.

 

دانستنی ها برای معلم

ساختمان گل : در یک گل کامل از خارج به داخل کاسبرگ ها، گلبرگ ها،پرچم ها و مادگی قرار گرفته اند .گل ها در گیاهان مختلف اشکال متفاوتی دارند ودر گونه های مختلف گیاهان تفاوت بسیار در ساختمان گل مشاهده می شود. بعضی از گل ها ناقص اند زیرا یک و یا دوقسمت از اجزای گل را ندارند مثلا برخی از گل ها بدون گلبرگ اند عده ای پرچم ندارند و پاره ای نیز فاقد مادگی اند.  

در انواعی از گل ها، کاسبرگ ها ویا گلبرگ ها جدا از هم ودر دیگر متصل به هم و یک پارچه اند. گونه هایی از گیاهان گل هایی با پرچم پیوسته و گونه هایی دیگر گل هایی با پرچم های جدا از هم دارند. در بعضی از گل ها اجزای ساختمانی نسبت به محور گل قرینه اند، در این صورت گل را منظم گوییم در برخی دیگر گل ها اجزای ساختمانی مساوی هم نیستندولی نسبت به صفحه ای که از دمگل میگذردقرینه اند چنین گل هایی را نا منظم گوییم گونه هایی از گیاهان نیز گل های کوچکی به نام گلچه دارند که به دور هم جمع می شوند و در ظاهر مانند یک گل به نظر می رسند. (آفتاب گردان) 

بعضی از گل ها کوچک و سبز رنگ اند و توجه شما را جلب نمی کنند مثلا علف هایی که در باغچه میرویند چنین گل هایی دارند.درختانی نیز مانند سپیدار،تبریزی ،بلوط،فندق،وگردو گل هایی دارند که سبز رنگ و کوچک اند و اجتماعی از آن ها به صورت سنبله در می آید.

گل ها به هر شکل و وضعی که باشند ،پرچم ها و مادگی در آنها اندام اصلی به شمار می آیند. 

هر پرچم ،شامل دو بخش است: میله وبساک مادگی از سه بخش تشکیل شده است: تخمدان،خامه و کلاله.

یک بساک وقتی که به طور کامل رشد کند معمولا دارای دو کیسه گرده میشود که دانه های گرده در آنها به وجود می آیند.پس از تشکیل دانه های گرده دیواره ی کیسه های بساک در گیاهان مختلف به طرق متفاوتی باز می شود و دانه های گرده آزاد می شوند.در داخل تخمدان هم اجسام بیضی شکلی به نام تخمک وجود دارند.هر تخمک به وسیله پایه ای به دیواره ی داخلی تخمدان می چسبد. تعداد تخمک های درون تخمدان ممکن است از یک یا چندین هزار عدد باشد. درون هر تخمک را بافتی که سلول های آن سرشار از مواد غذایی هستند پرمیکند.

از گل تا دانه : پس از انکه رشد اندام های گل به پایان رسید،در اثر فرایندی که طی مراحلی چند صورت می گیرد، تخمدان گل به میوه وتخمک های درون آن به دانه تبدیل می شوند. این مراحل عبارتند از گرده افشانی،رشد لوله گرده ولقاح.

لقاح: وقتی که لوله ی گرده به تخمدان رسید وارد تخمک میشود، می ترکد وهسته های نر را آزاد می کند یکی از هسته های نر با هسته های سلول جنسی ماده ی تخمزا ترکیب می شود.نتیجه ی این ترکیب پیدایش تخمی به نام تخم اصلی است. هسنه ی نر دیگر هم در همین هنگام با دو هسته ای که در مرکز کیسه ی جنینی قرار دارند ترکیب می شود و تخم دیگری را موسوم به تخم ضمیمه پدید می آورد.

تشکیل دانه: پس از انجام عمل لقاح،تخم اصلی در داخل تخمک شروع به تقسیم می کند وطولی نمی کشد که بر اثر تقسیمات پیاپی آن،جنین یا گیاهک دانه تشکیل می شود. در نتیجه ی تقسیمات پیاپی تخم ضمیمه نیز بافتی سرشار از مواد غذایی حاصل می شود که فضای اطراف گیاهک را پر می کند وبدین ترتیب تخمک تبدیل به دانه می گردد. پوستی که دانه را فرا میگیرد در واقع همان پوسته ای است که تخمک را پوشانده بوده است.

دو دانه یکی تک لپه ای و دیگری دو لپه ای انتخاب کنید. مثلا یکی دانه ی لوبیا ودیگری دانه ذرت.دانه ی لوبیا دو قسمتی است.هر یک از این دو قسمت به نام لپه موسوم است. به همین سبب دانه ی لوبیا و دانه هایی نظیر آن را دو لپه ای گویند. اما دانه ی ذرت،گندم ویا برنج فقط یک قسمت دارد،از این رو به چنین دانه هایی تک لپه ای گفته می شود.بطور کلی دانه هایی را که در مزرعه،باغ و باغچه ی منزل می کاریم یا دو لپه ای هستند ویا تک لپه ای.گیاهان گلدار را از روی همین خصوصیت به دو گروه بزرگ دو لپه ای ها و تک لپه ای هاتقسیم می کنند.

تشکیل میوه: از آنجا که دانه عضو حساسی از گیاه است وباید بقای نسل آن را تامین کند،معمولا گیاه پوشش سخت ومحکمی دور آن تشکیل می دهد تا دانه از ضربات و صدمات احتمالی که به آن واردمی آید آسیب نبیند.تشکیل میوه به این ترتیب است که وقتی تخمک در داخل تخمدان تبدیل به دانه می شود تخمدان نیز رشد می کند وتبدیل به میوه می شودبه همین سبب در گیاهان گلدار،میوه دانه را فرا گرفته است. همه میوه ها مانند انگور و هلو آبدار وخوراکی نیستند،زیرا در جدار تخمدان بعضی از گیاهان آب و موادخوراکی ذخیره نمی شود مثلا میوه فندق خشک و غیر خوراکی است و همان قسمت سختی است که پس از شکستن، دانه را از درون آن بیرون می آوریم. همچنین میوه گندم به صورت پوست نازکی که روی دانه ی گندم چسبنده است و پس از آسیاب کردن گندم ،آن را به نام سبوس از آرد گندم جدا می کنیم. ضمنا باید توجه داشت که ممکن است غیر از جدار تخمدان، در قسمتهای دیگری از گل نیزآب ومواد خوراکی ذخیره شود و ما آنها را به نام میوه مصرف می کنیم .ولی چنین میوه هایی از نظر یک زیست شناس،میوه حقیقی به شمار نمی آیند،زیرا از نمو جدار تخمدان حاصل نشده اند.مثلا آنچه را که به نام میوه ی توت فرنگی ویا انجیر می خوریم در واقع نهنج گل است که متورم و خوراکی شده است. بنابراین میوه ی کاذب محسوب می شود.

رویش دانه: گیاهک دانه در حالت عادی زندگی نهفته دارد. به طور طبیعی این نوع زندگی در طول ماه های سرد زمستان طی می شود اما وقتی بهار فرا می رسد،ممکن است شرایط برای رویش آماده شود. دانه برای رویش احتیاج به خاک مناسب،رطوبت و دمای مطلوب دارد.   

گیاهان دارویی

نام : اکلیل الجبل

خواص : اکلیل الجبل مقوی ، محرک ، قاعده آور و مقوی جهاز هاضمه و برای درمان ضعف اعصاب ، میگرن ( درد نیمه سر ) استسقاء یرقان ، ورم کلیتین و تپش قلب مفید است . استعمال خارجی تنطور آن برای رفع شوره سر نافع است . ماساژ سر با جوشانده آن نیز

نام : جعفری
خواص : جعفری ضد نفخ شکم است و شریان‌ها و رگ‌ها را تمیز می‌کند.

دم کرده ریشه جعفری برای درمان تنگی نفس و درمان سرخک مفید است.

برای رفع لک‌ها و جوش‌های صورت، دم کرده جعفری را روی پوست صورت بمالید. برای روشن شدن رنگ پوست،

نام : ریواس
خواص : ریواس یا ریباس یا ریواج یک گیاه علفی است که در فصل بهارو اوایل تابستان میروید .به ساقه زیر زمینی این گیاه راوند میگویند.

بهترین نوع ریواس آن است که از کشور چین می آورند و رنگ آن قرمز است و میانه آن زرد رنگ است و به آن ریوند

نام : زردآلو
خواص : درخت زردآلو بومی نواحی چین می باشد و هنوز هم به صورت وحشی در این مناطق می روید، این درخت در اوایل قرن اول میلادی به آسیا و اروپا راه یافت.
میوه آن گوشتی و زرد رنگ با طعمی مطبوع و شیرین بوده که در اواسط تابستان می رسد.

نمونه تست علوم تیزهوشان

 – کدام یک از مواد زیر در طبیعت به حالت های گوناگون دیده می شود؟ 

  1) بنزین 2) آب 3) هوا 4) اکسیژن 

2 – کدام یک را اگر حرارت دهیم چیزی از آن باقی نمی ماند؟ 

  1)شربت 2) آب لوله کشی 3) آب چاه 4) آب مقطر 

3 – در فصل زمستان بر روی شیشه پنجره ی اتاق قطرات آب مشاهده می شود ، از کجا آمده است؟

  1) باریدن برف 2) به خاطر باران 3) هوای گرم اتاق 4) بخار آب موجود در فضا

4 – کدام سنگین تر است؟ یک کیلو گرم پشم یا یک کیلو گرم میخ ؟

  1) پشم 2) میخ 3) مساویند 4) مساوی نیستند 

5 – ذوب یعنی چه ؟

  1) مایعی دراثر سرما به جامد تبدیل شود . 2) جامدی دراثر گرما به مایع تبدیل شود . 

  3) جامدی در اثر سرما به مایع تبدیل شود . 4) مایعی در اثر گرما به گاز تبدیل شود .

6 – مقداری از یک ماده رادر ظرفی ریخته ایم وتمام فضای ظرف را پر نکرده است . این ماده حتمآ……………… 

  1) مایع بوده است . 2) گاز بوده است . 3) جامد بوده وگاز نبوده است . 4) مایع نبوده وجامد است .

7 – کدام جمله در باره ی دو ماده باحجم های برابر درست است؟ 

  1) وزن بیش تر – جرم کم تر 2) وزن بیش تر – جرم بیش تر 

  3) حجم کم تر – جرم بیش تر 4) حجم بیش تر – جرم بیش تر 

8 – کدام یک در دمای معمولی مایع نیست؟

  1) جیوه 2) آب 3) گازوییل 4) دی اکسید کربن 

9 – کدام یک از موارد زیر عنصر نمی با شد؟ 

  1) بخار گوگرد 2) بخار سدیم 3) بخار آب 4) بخار جیوه 

10 – کدام یک از موارد زیر تبخیر است ؟

  1) تبدیل جامد به مایع 2) تبدیل گاز به جامد   

  3) تبدیل مایع به گاز 4) تبدیل جامد به گاز 

11 – چه هنگام روی شیشه ی نوشابه قطرات ریزآب تشکیل می شود؟ 

  1) وقتی بطری خیس باشد . 2) وقتی بطری خشک باشد .

  3) وقتی نوشابه ی درون بطری گرم باشد . 4) وقتی نوشابه ی درون بطری سرد باشد . 

12 – سیم ظرف شویی در کدام ظرف زنگ نمی زند ؟ 

  1) هوای بدون اکسیژن 2) هوای معمولی   

  3) هوای با اکسیژن ورطوبت 4) هوای با اکسیژن وبدون رطوبت

13 – نیروی جاذبه بین مولکول ها در کدام مورد بیش تر است؟ 

  1) اکسیژن 2) آب 3) الکل 4) اکسید جیوه 

14 – یک گلوله ی نفتالین در یک ظرف در باز بعد از مدتی ناپدید می شود .ً از این آزمایش می فهمیم که …………

  1) مولکول ها کشش دارند . 2) مولکول ها جنبش دارند . 

  3) مولکول ها کوچکند . 4 ) مولکول ها از اتم تشکیل شده اند . 

15 _ وقتی آب یخ می بندد ، حجم آن …………….

  1) کم می شود . 2) تغییر نمی کند . 3) کاهش می یابد . 4) زیاد می شود . 

16 – در کجا آهن زنگ نمی زند ؟

  1)درون آب 2) در اتا قک های فلز ی 3) داخل آب 4) سطح کره ی ماه

17 – کدام تغییر شیمیایی است ؟

  1) یخ زدن آب 2) بخار شدن الکل 3) ترش شدن شیر 4) ترکیدن لوله در اثر انجماد

18 – اگر آب را گرم کنیم حباب های کوچکی درآن دیده می شود .این حباب ها از چه جنسی هستند؟

  1) اکسیژن 2) هیدروژن 3) هوای محلول در آب 4) بخار آب

19 – از جدا شدن اتم های مولکول کدام یک از مواد زیر ، اتم هایی از یک نوع به دست می آید ؟

  1) آب 2) گوگرد 3) نمک 4) جوش شیرین

20 – چرا بوی غذای سرد شده را به خوبی حس نمی کنیم ؟ زیرا……………………

  1) مولکول های آن آزاد هستند . 2) مولکول های آن تنگ هم هستند .

  3) مولکول های آن فرارند . 4) زیرا مولکول های آن روی هم می لغزند .

21 – اگر دو لیوان فلزی درون هم قرار گرفته باشند ، برای جدا کردن ان ها از یک دیگرباید :……………………

  1) روی لیوان بیرونی آب سرد ریخت . 2) روی لیوان بیرونی آب گرم ریخت .

  3) توی لیوان درونی آب گرم ریخت . 4) توی لیوان درونی آب سرد ریخت .

22 – چرا قطره های کوچک آب به هم می پیوندند وقطره ی بزرگتری را تشکیل می دهند ؟ به علت :………………

  1) جنبش مولکول ها 2) سنگینی مولکول ها 3) ربایش بین مولکول ها 4) فشار هوا  

23 – آهن زنگ می زند زیرا :

  1) با دی اکسید هوا ترکیب می شود . 2) با نیتروژن هوا ترکیب می شود .

  3) با هیدروژن هوا ترکیب می شود . 4) با اکسیژن هوا ترکیب می شود . 

24 – علت ترکیدن لاستیک اتومبیل در بعضی مواقع در روزهای گرم تابستان چیست ؟

  1) انبساط لاستیک وانقباض هوای درون لاستیک 2) انبساط هوای داخل لاستیک

  3) انقباض لاستیک وانبساط هوای درون لاستیک 4) انقباض هوا در داخل لاستیک

25 – کدام یک از مواد زیر خالص است ؟ 

  1)هوا 2) آب 3) خاک 4) قند محلول 

سوالات تیزهوشان

- کدامیک چشمه ی طبیعی نور است؟

  1) شعله ی شمع 2) لامپ روشن ‌ 3) ستاره ‌‌‌‌ 4) نورماه  

2- از چشمه ها ی طبیعی نور می توان …………….. نام برد.

  1) شمع 2) لامپ 3) خورشید 4) چراغ ها ی نفتی

3-کدام یک چشمه ی مصنوعی نور است؟

  1) لامپ روشن 2) خورشید 3) ستاره ی قطبی 4) ستارگان

4– کدام یک از چشمه های نور چشمه مصنوعی است؟

  1) خورشید 2) ستاره 3) لا مپ روشن 4) کرم شب تاب

5-کدام یک چشمه ی طبیعی نور نیست ؟

  1) خورشید – چراغ قوه 2) ستاره – لامپ خا موش   

  3) چوب در حال سوختن – شمع روشن 4) ستاره –سیاره

6-معمو لاً چیز ها ی ریز را با چه وسیله ای می توانیم ببینیم ؟

  1) آینه 2) دوربین 3) شیشه 4) ذره بین

7-نور خورشید توسط کدام یک از وسایل زیر تجز یه می شود؟

  1) منشور 2) تلسکو پ 3) عد سی 4) میکروسکوپ

8– برای دیدن ستارگان وسیاره ها از چه وسیله ای استفاده می شود ؟

  1) پریسکوپ 2) میکر وسکوپ 3) تلسکوپ 4) منشور

9– در یک روز آفتابی بدون استفاده از کبریت با کدام وسیله ئ ز یر می توانیم یک بوته خار را آتش بز نیم ؟

  1) آینه 2) نفت 3) گاز 4) ذره بین

10– صا لح و سهیل تصمیم گرفتند وسیله ای بسازند که در آن چهارعدسی به کار رفته است آن ها کدام وسیله ی ز یر را می توانند بسازند ؟

  1) عینک 2) پریسکوپ 3) تلسکوپ ساده 4) دوربین

11 – در یک آزمایشگاه تشخیص طبی کدام وسیله حتماً وجود دارد؟

  1) عینک 2) پروژ کتور 3) میکروسکوپ 4) ذره بین

12 – برای مشا هده آثار احتما لی باکتری ها درسنگ های کره ماه وجود کدام یک از ابزارهای ز یر همراه فضا نورد لا زم ا ست؟

  1) دور بین عکاسی 2) تلسکوپ 3) ذره بین قوی 4) میکروسکوپ

 


۱۳– در تلسکوپ چند عدسی به کا ر می رود ؟

  1) 1 عدسی 2) 2 عدسی 3) 3 عدسی 4) 4 عدسی

 1۴ – کدام آینه نور را دریک نقطه جمع می کند؟

  1) مقعر 2) محدب 3) تخت 4) تخت – محدب




۱۵– فاصله کانون عدسی ( آ ) تا عدسی 6 سانتی متر وفاصله کانون عدسی ( ب ) تا آن 5 سانتی متراست پس……………

  1) عدسی ( آ ) مقعر است . 2) عدسی ( ب) مقعراست .   

  3) عدسی ( آ ) ضخیم تر است. 4) ضخا مت عدسی ( ب) بیش تر است .

۱۶ – اگر تصویر خود را یک بار در گودی قاشق فلزی وباردیگردربرآمدگی آن مشاهده کنیم؛ تصاویر به ترتیب چگونه دیده می شوند ؟

  1) وارونه وبزرگ تر – مستقیم وبزرگ تر 2)وارونه وکوچک تر – مستقیم وکوچک تر

  3) مستقیم و بزرگ تر – مستقیم وکوچک تر 4) وارونه وبزرگ تر – وارونه و کو چک تر

۱۷ – اگر جسمی تمام رنگ های مو جو د در نور خور شید را منعکس نما ید به چه رنگی د یده می شود ؟

  1) ز ر د 2) سیا ه 3) آبی 4) سفید 

 ۱۸ – نور از کد ام سطح بانظم بیش تری بازتا بش می کند ؟

  1) مقوا 2) آب ز لال 3 )چوب 4) موکت

۱۹ – وقتی نور از هوا وارد آب می شود……………………

  1) سرعتش ز یاد می شود . 2) تجز یه می شود .

  3) به مولکول ها ی بیش تری برمی خورد . 4) آب راتجزیه می کند .

۲۰ – کدام یک از آینه های زیر پرتوهای نور باز تاب شده را در یک نقطه متمرکز می کند ؟

  1) آینه ی تخت 2) آینه ی برآمده (محدب ) 

  3) آینه ی فرو رفته (مقعر) ۴) بستگی به ضخامت آینه دارد .